The christian of the future will be a mystic or he will not exist at all.

-----------------

Religion is not about accepting twenty impossible propositions before breakfast,

But about doing things that change you.

-----------------

Leren houdt altijd zelftranscendentie in.

Leren roept op wat in ons is en helpt ons op weg

Naar authenticiteit en heelheid.

Karl Rahner

De vraag van de de mystici luidt: waarom kan de wereld niet worden wat ze eigenlijk zou moeten zijn gezien haar éne oorsprong. Er is steeds een behoefte geweest aan een inzicht dat de samenhang van alles blootlegt. Omgaan met vragen naar het ontstaan van leven, bewustzijn, het heelal betekent dat men een mystieke houding aan gaat nemen.

Einstein:' Het schoonste en diepste gevoelen dat wij kunnen ondergaan, is het ervaren van het mystieke. Wie dit gevoelen onbekend is, wie niet langer in verwondering en verbijstering kan staan, is zo goed als dood.'

Mystiek zal binnen een religie een kritische positie innemen die agressieve macht, geprojecteerd op God, ontmaskert. Mystici hebben een open oog voor de macht van kerk en staat.

Waarom geven mystici niet aan hoe de 'gewone'mens in alledaagse omstandigheden tot mystieke ervaringen kan komen?
Waarom moeten de gebruikte woorden zo vaag blijven?
Moet mystiek voorbehouden blijven aan een elitaire groep?

Velen hebben een kortere weg gezocht via 'bewustzijnsverruimende' drugs. Die echter ook helse ervaringen en een vernietigende verslaving konden betekenen. De democratisering van de mystiek is niet zonder gevaren. Toch is er geen instantie meer die iets kan tegenhouden zoals vroeger de kerken.

De korte mystieke ervaring zelf kan niet gedemocratiseerd worden. Die overkomt je, wordt je gegeven. Alles wat er mee samenhangt: de mystieke houding(open houding), het mystieke leven(inhoud), de mystieke cultuur( literatuur) of uitingsvormen, wel. Kortom, het zoeken, het  uitdrukking geven in taal en/of daad. Het herkennen van andermans ervaringen, het besef te leven vanuit een bepaalde ervaringskern, ook al is die ervaring zelf vervaagd.

Het is belangrijk, dat de mysteik zich uitdrukt in eigentijdse beelden, taaal of duidingen. Maar dat hoeven geen onnodig ingewikkelde en vreemde constructies of technieken te zijn. Of nog erger ontzettend geheimzinnig!

Lang werd mystiek aanvaard als iets voor kloosterlingen, als iets uitzonderlijks, een buitengewone gave die iemand tot heilige  maakt. In de huidige tijd ligt het accent op gemotiveerd zijn vanuit een inspiratiebron binnenin. Het gaat om openheid in het alledaagse voor het ongewone, om te leven dicht bij de eigen ervaring en een voorkeur voor een intuitief, niet logisch inzicht in de dingen van het leven. Het kader van deze mystiek kan profaan zijn, zoals Teresa van Avila al zei: 'tussen de potten en pannen.'

De 'mystieke nood' kan concreet van alles betekenen: behoefte aan rust in een jachtig leven of behoefte om iets mee te maken, jezelf kwijt te raken, grenzen te doorbreken of ook verzet tegen een technische, rationele cultuur die de burger totaal in beslag neemt of om gelukkig te leven; om antwoord te vinden op levensvragen; om voeling te krijgen met de eigen oorsprong.

Zoals de geschiedenis leert, wortelt mystiek vaak in een cultuur in crisis waarin het individu van zichzelf vervreemd is. Ook nu is er zo'n vervreemdende cultuur. Een technische woestijn waarin creativiteit ondergeschikt is aan consumptie, het leefmilieu uitgehold 'en aarde, water en lucht' worden vergiftigd met het afval wat geconsumeerd wordt.

Binnen een overvloed aan welvaart: zinloosheid, leegte en verveling omdat niets meer wat zegt nadat alles vlug genoten is, en uitzichtloosheid omdat er geen hemel en God meer zijn die men zich kan voorstellen. Zo'n woestijn roept bestaansangsten en neurosen op. 

Niet alles wat aan mystiek in deze woestijn te vinden is, verdient die naam. Er wordt nogal wat mystiek aangeboden die de woestijn bedekt met kunstbloemen. In plaats dat de ogen geopend blijven, de situatie gezien wordt zoals ze is en wij het in die woestijn willen uithoudenn in de hoop erdoorheen te komen, wordt een mystiek aangeboden die eufoor maakt, illusies wekt en fata morgana's voortovert.Deze bevredigt te snel waardoor de werkelijke behoefte zozeer op de achtergrond raakt dat wij het zoeken staken.

De mystieke weg kan gelukkige en heftige ervaringen brengen, hij kan helpen en leiden naar een oase in de wostijn. Maar hijislang en wordt op den duur, ook een sleur, gewoon saai. In de woestijn kunnen we onze eigenliefde verliezen.

Ruusbroec: maar ons geschapen wezen moeten we zien als een wilde woestijn waar God in leeft die ons regeert. En in deze woestijn moeten wij verdolen, ontdaan van onze eigen wijzen en manieren.

Het individu staat in het Westen centraal. Zijn rechten, geweten, vrijheid, zijn ontplooiing, zijn ervaringen. Dit aspect van onze cultuur is op het eerste gezicht een gunstig klimaat voor mystiek. Want ook mystiek is iets van het individu. De ervaringen van een mysticus zijn persoonlijk. Hij kan zich niet verlaten op een leider, een leer, een gezag buiten hem.

Hoe kan mystiek ontkomen aan een proces dat uiteindelijk in het 'ik' vastloopt?

De 'inkeer inzichzelf' is niet voorbehouden aan het Oosten. Maar anders dan in het Oosten is deze  weg naar het 'zelf' ook door wetenschappers onderzocht. Ze gingen de ziel( psyche) onderzoeken. Men erkende dromen, symbolen, mythen en psychische ziekten, als een taal van het onbewuste. Men analyseerde het onbewuste. Omdat psychoanalyse, bedoeld om mensen te genezen, vaak onvoldoende resultaat oplevert, zocht men naar een efficiëntere mehode. Niet enkel droom en mythe, maar ook het gedragals taal van de psyche.

Door dit gedrag, in een groep, te bespreken en te analyseren wordt dan duidelijk hoe het bewuste ik een onbewust ik tot 'underdog' heeft gemaakt. Wat 'ik' verwacht van mezelf, de rol die 'ik' wil spelen in de maatschappij, wat 'ik' wil herkennen als van mijzelf, dit alles onderdrukt het 'ware ik' dat zo geen kans krijgt zich waar te maken. Het ik- bewustzijn wordt verruimd doordat het verborgen ik erin doordringt. In de mystiek gaat het niet zozeer om genezing van psychische ziekten als wel om ontplooiing van het 'ware ik'.

Is de mystieke weg definitiefeen psychotherapeutische geworden?

Mystici spreken duidelijk over een andere werkelijkheid in het diepste puntje van onze ziel. Een 'grond' die belangrijker is dan alle projecties, waarin geen enkel beeld, begrip of emotie meespeelt, geen beeld van wat wij zijn, geen beeld van wat God is. Het ware ik, zoals we dit door middel van de psychologie kunnen bereiken, is niet gelijk aan onze diepste bestaansgrond.

Een mens is 'mystiek' wanneer er een bewustzijn van Gods aanwezigheid in ons is.

Henri Bremond

Of we nu goed of slecht zijn - God is in ons. Of beter: wij zijn in Hem. We kunnen alleen maar handelen als Hij in ons  en door ons handelt. Hij is in ons, nog voor we iets doen, vanaf het moment dat we bestaan. Hij is er, niet als een religieus boek dat ergens achter in een kast ligt, maar wel als  het levende principe van alle leven.

Hij is er niet als een gedachte betreffende God- of ze nu verworven of geschonken is - is niet God. Of we nu aan Hem denken, dan wel aan iets anders denken, of indien onze geest sluimert: God is daar. Wat Hem in ons doet binnentreden is niet een of andere religieuze daad; Hij is ook in mij als ik Hem niet bemin, nog voor ik Hem bemin.

Hij is aanwezig bij alles wat me het meest eigen is in mezelf. Een verborgen, onvoelbare aanwezigheid, aangezien ze voorafgaat aan al onze daden, zelfs de meest onbewuste. Een aanwezigheid die ik niet verdiend heb, door geen enkel gebed, door geen enkele inspanning. Hij is daar heel actief. Hij ondersteunt, vormt, schept het verlangen Hem te beminnen.

Onze innerlijke gerichtheid, constant, substantieel - dat in ons wezen, noodzakelijkerwijs gericht op de aanwezige God, door de God, door de aanwezige God.

Een mens is 'mystiek' wanneer er een bewustzijn ontstaat van Gods aanwezigheid in ons, (...) wanneer we, in zekere zin, zijn aanwezigheid in ons ervaren, wanneer het contact tussen God en ons, dat er trouwens altijd is en dat noodzakelijk is( voor ons bestaan) - voelbaar wordt, wanneer het de kenmerken van een ontmoeting krijgt, van een omhelzing, van een overweldiging.

Niet christelijke mystiek neemt heel vaak de vorm aan van een 'opgaan-in-God'- zoals een druppel water in de oneindige Oceaan. Christelijke mystiek  heeft echter steeds de kenmerken van een ontmoeting of een omhelzing - zoals bij twee geliefden.

God en mens zijn liefdespartners van elkaar; de christelijke mystiek getuigt daarvan, in schitterende meesterwerken. Op die manier getuigt de christelijke mystieke literatuur van de hoogachting die God heeft voor de menselijke literatuur, en voor ieder mens in het bijzonder, indien wij uiteindelijk slechts als druppeltjes water zijn, bestemd om te verdwijnen in de oceaan van de eeuwiigheid, dan is de waarde van een mensenleven, van de menselijke geschiedenis, of de menselijke cultuur voorbijgaand.

Maar indien wij als een echte liefdespartner door God worden bejegend, dan heeft ieder mensenleven - hoe verborgen of vergeten ook - oneindige waarde. De christelijke mystiek getuigt daarvan.

Waar is God ervaarbaar?

In de ziel, in de kern van de mens. Een mystieke ervaring wil niet zeggen dat Hij daar ineens komt, maar dat de mysticus zich bewust wordt dat God daar - altijd al- is ( bewustwording).

Wat is het 'object' van de mystieke ervaring, hoe wordt God beschreven?

Als liefde, als warmte, als licht, als een oneindige afgrond. Als in jezelf aanwezig, immanent; en als hoogte, een diepte, alles overstijgend, transcendent.

Als persoonlijk, een persoon, een Ander, een goddelijke Ander, en als niet-persoonlijk, oneindigheid, licht, liefde.

Deze omschrijvingen van God, lijken op te splitsen te zijn in twee soorten kenmerken, tegengestelde paren, tegenstellingen (paradoxen) die elkaar aanvullen, het 'zijn' van God. Mystici beschrijven  God heel vaak in paradoxen, in tegengestelde paren, tegenstellingen die elkaar aanvullen.

Hoe uit zich die werkzaamheid: in licht, warmte, inzicht en liefde; dat is het 'zijn' van God?

Hoe gaat de mystieke ervaring in zijn werk?

Wanneer kan God worden ervaren? Wanneer wordt de mysticus zich bewust van die Goddelijke aanwezigheid?

Altijd plotseling, onverwacht. De mystieke ervaring is altijd iets wat de mysticus overkomt. Het is niet op te roepen. Hij kan er naar streven, zich ervoor openstellen, de juiste geestesgesteldheid proberen te bereiken, maar hij kan het niet  oproepen of afdwingen. Het gaat voorbij de grenzen van het eigen kunnen: het overkomt hem.

Wij hoeven niet te wachten op God, totdat wij 'mysticus' zullen zijn geworden. Zo worden ook de extatische woorden van Johannes van het Kruis 'begrijpelijk':' Waarom stelt ge uit en wacht? Ge kunt God nu al beminnnen in uw hart? Van mij zijn de hemelen en van mij is de aarde. Van mij zijn de ongelovigen , de rechtvaardigen horen mij toe en de zondaars. De engelen zijn van mij en de Moeder  Gods en alles is van mij.

De wolk van niet-weten.

Er is sprake van een transcendentale nood.

We zijn niet autonoom, dat denken we, onterecht.

We zijn een uitvloeisel van iets veel groters  dan onszelf.

De mens is gebed in een 'onbevattelijke omvatting'.

Dat zijn we vergeten.

Met al ons geploeter en gezwoeg gaan we daar juist vandaan.

Ook in verschillende religies wordt  verkondigd dat God of het goddelijke 

Zo dichtbij is dat je Hem  over het hoofd ziet.

Als je vraagt hoe je iets kunt ervaren van het goddelijke lijk je op iemand die

Vraagt naar de weg naar huis, terwijl hij al thuis is

In Psalm 139 staat dat God zo dichtbij  is, onder andere met de zin:

' U omsluit mij, van achter en vanvoren.....

Op zekere dag wist je eindelijk wat je te doen stond en

je begon aan je reis. Hoewel allerlei stemmen in en rondom je

Je ervan probeerden te weerhouden.

Je hele huis beefde op zijn fundamenten.

Herstel toch mijn leven, riep iedere stem.

Maar je liet je niet weerhouden.

Je wist wat je te doen had.

Het was al laat toen je op weg ging.

Een wilde nacht met afgebroken takken die

Je weg versperden.

En overal stenen.

En langzaam aan, naarmate  je de stemmen 

Achter je liet begonnen de sterren  te schijnen

Door de dikke slierten wolken heen toen hoorde je

Een nieuwe stem.

En heel geleidelijk naarmate je dieper en dieper

Je eigen binnenland introk wist je dat het jouw stem

Was  vastbesloten als je  om het enige te doen wat jij

Doen kunt: het enige leven redden dat alleen jij kunt 

Redden!

Mary Oliver

Misschien voor het eerst in mijn leven nam ik de lamp en

Liet mijn dagelijkse reilen en zeilen en relaties  waar alles duidelijk

Was en overzichtelijk achter me en ging binnen in mijn diepere zelf.

En ik daalde af naar de diepte waar ik vermoed dat de bron ligt van mijn kracht.

Maar naarmate ik dieper en dieper verwijderd raakte van de gewone zekerheden

Waarmee mijn sociale leven als het ware wordt doorlicht werd ik me bewust

Dat ik als het ware het contact met dit stuk van mezelf verloor bij iedere stap van de afdaling

Ontdekte ik een nieuw iemand in mezelf die ik niet langer meer bij naam kende en die me ook niet meer gehoorzaamde.

En toen ik de zoektocht moest stoppen omdat het pad onder mijn voeten gewoon ophield

Zag ik een bodemloze diepte voor mij.

En daaruit verrees niet wetend van waar de stroom die ik mijn leven durf te noemen.

Pierre Teilhard de Chardin

Er is veel moed voor nodig om je ziel  te leren kennen. Want als je haar inderdaad leert kennen - en de kracht ervan aanneemt  en leeft in overeenstemming met haar autoriteit - zal het goddelijke zelf je komen roepen. . Voor het tegemoet treden aan die roeping is ook moed nodig, omdat deze je zowel naar intens licht als naar intens donkere plaatsen kan voeren.

Er is veel moed nodig om je met je ziel bezig te houden. Toch kunnen we ons verlangen naar het diepe contact met onze ziel niet verdoezelen of wegstoppen of ontkennen. Want de aantrekkingskracht van het goddelijke is de meest basale kracht in ons leven.

Caroline Myss

Een mens die voor het eerst echt in contact komt met de aantrekkingskracht en de schoonheid van de eigen ziel raakt niet zelden in een crisis of beter gezegd ervaart een diepe  doorbraakervaring. Het is geen roze wolk, het kan zeer confronterend zijn. Ik noem het een transpersoonlijke crisis , iets veel groter dan alles wat tot ons zelf ontworpen beeld over onszelf behoorde, vervaagt en wordt doorlicht met een veel groter perspectief.

In feite zou jje het als een burn-out kunnen zien, je bent brandt van verlangen, van het weten dat er meer is in je leven, en dat vraagt om nieuwe leuzes. Nu is het belangrijk en cruciaal wat een mens doet: het weer ontkennen of het laten gebeuren.

'Kom mee', zegt de mystieke mens, 'naar de diepte in jezelf. Daar waar je rust en vrede verlangt te vinden. We zullen je de weg wijzen die je niet alleen uit de gevangenis bevrijdt, maar thuis brengt. Je wordt zo gemakkelijk opgeslokt  door je eigen naarstig zoeken naar wie je bent. Heel diep in jezelf is een kleine deur. Een heel groot verlangen klopt onophoudelijk op je deur. Het zijn de steeds weer nieuwe boodschappen en echo's van de eeuwige waarheid in jou.

Kom mee op  de weg naar hogere niveaus van bewustzijn en inzicht in de werkelijkheid. Daar is je thuis, daar bij de Eeuwige vonk in jezelf. Vertrouw je diepe aanvoelen  en weten en gebruik je sluimerende krachten. Verwelkom het Goddelijke en creatieve leven. Het is de substantie van je  wezen. Daar kun je worden wat je al bent. Enkel wie echt is kan de Werkelijkheid doorgronden.

 Mysticism   Evelyn Underhill  

'Of jenu groot bent of klein, in welk stadium van je leven dan ook, de roep geeft altijd het signaal dat het gordijn opgehaald moet worden voor een mysterie van Transfiguratie - een rite of moment van spirituele overgang,, die als hij voltooid is, neerkomt op een sterven aan het oude en  een nieuwe geboorte.

Je bent weer een bekende horizon van je leven ontgroeid: de oude concepten, idealen en emotionele patronen voldoen niet langer. Het is tijd een drempel over te gaan. Maar als iemand de roep dan oom maar vaag heeft gehoord - het gevoel dat er in hem avonturen wachten - en die niet volgt maar in eigen kring blijft omdat het daar veilig voelt, droogt het leven op. En dan bereikt hij  de middelbare leeftijd. Hij bevindt zich bovenaan een ladder en ontdekt dat deze tegen een verkeerde muur leunt. Als je echter de moed hebt om risico te nemen, gaat het leven open, steeds weer opnieuw van begin tot het einde.

Ik ben niet bijgelovig, maar ik geloof in spirituele magie zou je kunnen zeggen. Ik voel dat wanneer iemand volgt wat ik zijn 'gelukzaliheid' noem, dat is datgene wat hem werkelijk diep in zijn binnenste raakt  en hij voelt dat het zijn leven is - zich vele deuren openen. Wat indertijd fouten en vergissingen in zijn levensweg leken, blijken richtinggevende  crisissen te zijn. De veilige weg is heus de onveilige weg en de weg waarin rijkdommen van de zoektocht zich opstapelen is de juiste weg.

C.G.Jung

Jij hebt mij geroepen,

Weggeroepen uit mijzelf,

Om Jou  te zijn,

Alleen maar Jou 

te zijn.

Carine Philipse