Een gedicht over liefde van George Nerbert leert Simone Weil uit haar hoofd en zegt ze op in moeilijke momenten.

-------------

Liefde heette me welkom, maar mijn ziel wendde zich af, schuldbewust van stof en zonde.

Maar de scherpziende blik van Liefde, die mijn aarzeling bemerkte,

Toen ik binnenkwam, kwam vriendelijk  dichterbij en vroeg of ik iets wenste.

Een gast , antwoordde ik, die het waard is hier te  verblijven.

Liefde zei: dat ben jij .

Ik, die zo onaardig en ondankbaar ben?

O  mijn Lief, ik durf je niet eens aan te kijken.

Maar Liefde nam mij bij de hand en antwoordde glimlachend:

Wie denk je wie jouw ogen maakte? Ik toch zeker!

Dat is waar, mijn God, maar ik heb ze ontsierd laat mijn schaamte gaan waar ze hoort.

Weet je dan niet, zei Liefde wie de schuld  draagt?

Mijn Lief, dan zal ik je dienen.

Ga ziitten, zei Liefde en proef mijn vlees.

Ik ging zitten en at.

Simone Weil , 1909 - 1943, Parijs , Frankrijk. Filosofe en mystica, heeft een groot oeuvre nagelaten.

Boeken en tijdschriften

 - Leven op de rand van de wereld Lieven De Mayer

- The need for roots  ( L' enracinement) Simone Weil

Prelude to a declaration of duties towards mankind

- The mysticisme of Simone Weil

- La Croix Hebdo  over Simone Weil ( februari 2021)

Pourquoi elle nous  eclaire

--------

Wat is er nodig om tot  een gezonde samenleving te komen? Vraagt Simone Weil zich af.

Hoe helen we verdeeldheid en wat moeten prioriteiten zijn ?

Hoe kunnen mensen na een chaotische tijd nieuwe wortels ontwikkelen.

Gebrek aan inzicht in de behoeften van de menselijke ziel veroorzaakt een wereld op drift.

De grondwet van iedere natie regelt de rechten en plichten van burgers, meestal in die volgorde. 

Weil  draait het  liever om: plicht gaat vooraf aan recht. Er bestaan verplichtingen die niet gebaseerd zijn op afspraken en onafhankelijk zijn van omstandigheden. Ze gelden altijd.

Dat zijn de verplichtingen die mensen  aan  elkaar hebben vanwege het simpele feit  van hun bestaan.

Omdat de ander er is, ben ik bijvoirbeeld verplicht om zorg te dragen dat er voedsel is voor hem of haar. Of ik dat nu wel of niet doe, de verplichting blijft hetzelfde.

Luister naar de oude religieuze teksten, zegt Simone Weil, die vertellen allemaal hetzelfde. 'Het feit dat een mens een eeuwige bestemming bezit, legt slechts een verplichting: respect.

Aan deze verplichting wordt alleen dan voldaan als het respect wordt alleen dan voldaan als het respect daadwerkelijk wordt uitgedrukt, niet denkbeeldig maar feitelijk; dat is alleen mogelijk via de aardse behoeften van de mens.

Voorzien in de basisbehoeften van een mens hoort bij de fundamentele onveranderlijke verplichting van ieder van ons.

'Wat je niet aan de minsten van deze hebt gedaan, heb je ook aan mij niet gedaan; zegt Christus.'

Het gaat Weil niet alleen om de fysieke behoeften, zoals eten, onderdak, bescherming, medische zorg. Er zijn ook vernederingen die de ziel kunnen aantasten op subtiele manieren en zo het leven wegzuigen. De groep waartoe je behoort, kan je leven ook opeten, schrijft ze.

De verplichtingen en rechten  van een mens behoren gefundeerd te zijn in wat de ziel nodig heeft. De mens heeft een eeuwige besremming, zegt Weil. Daarom moeyen de behoeften van de menselijke ziel richtinggevend zijn in alle politieke en economisch beleid. Alleen dan kan een mens wortelschieten in het leven, tot bloei komen in het leven, tot bloei komen en een maatschappij  tot bloei brengen.

Wortels kunnen uitslaan is misschien wel de belangrijkste en meest miskende behoefte van de menselijke ziel.

Orde en vrijheid, gehoorzaamheid en eigen verantwoordelijkheid, gelijkheid en hiërarchie, eer en straf, vrijheid van meningsuiting, veiligheid en risico, privebezit en collectief eigendom, waarden.

Ze onderzoekt hoe er een balans gevonden kan worden tussen vaak tegengestelde behoeften. Zo schrijft ze bijvoorbeeld dat de ziel van een mens zowel begrenzing als keuzevrijheid nodig heeft. Kijk naar de schoonheid van de wetmatigheid in de natuur: dat is iets wat de ziel voedt, zo schrijft ze.

Niet zozeer de blinde kracht van de natuur, masr juist  de samenhang die leven mogelijk maakt, dat bemoedigt ons. En dat geeft een basis aan de orde die we in onze samenleving zouden willen zien. Balans en samenhang begrenzen ongebreidelde groei en dat zouden we ook in onze politiek en economie moeten doen. Een advies dat in een tijd vangroeiende ongelijkheid en klimaatcrises wel heel actueel is.

Teveel keuzevrijheid brengt verveling voort, of angst. Als de keuzemogelijkheden zo groot zijn dat ze het gewone welzijn  schaden, houden mensen  op van vrijheid te genieten. Je kunt je afvragen of de epidemie van depressie en burnout, hier mee te maken heeft.

Er moet balans zijn tussen regelgeving en mogelijkheden voor eigen initiatief. Gehoorzaamheid is een noodzakelijk voedsel voor de ziel. Degene die ervan beroofd is, is ziek. 

Zo is elk politiek orgaan bestuurd door een oppermachtig heerser die niemand verantwoording schuldig is, in handen van een ziek mens. Zo klinkt haar grote waarschuwing tegen autocratische leoders. Tegelijk geldt : intiatief en verantwoordelijkheid, om te voelen dat je nuttig en zelfs onmisbaar bent dat zijn de essentiele behoeften van de menselijke ziel.

Ook tussen veiligheid en risico behoort een balans te zijn. Teveel veiligheid vetzwakt de ziel want de afwezigheid van risico verzwakt de moed tot het punt dat ze de ziel verlaat, als dat nodig mocht zijn, zonder de minste  innerlijke bescherming tegen angst. Ook hier kun je je afvragen of de overvloedige regelgeving van de Europese unie niet is doorgeslagen in dit opzicht.

Zo geeft Weil allerlei aandachtspunten voor beleid, uitgaand wat een mens nodig heeft om zich op de juiste manier te ontplooien. Simone Weil onder zoekt  ook de vervreemding die optreedt als je geen connectie meer hebt met je werk, of als geld de enige zingever is.

Onderwijs raakt los van  de wijsheid van  het verleden en het resultaat is een cultuur die zeer sterk  gericht is op en beïnvloed wordt door de technische wetenschap zeer sterk  getint met door  pragmatisme, ,extreem opgebroken doir specialisatie, volledig beroofd van het contact met deze  wereld en tegelijkertijd van elk raam dat uit komt op de wereld daarbuiten.

De remedie is om de geest van warheid onder ons terug te brengen en om te beginnen in religie en wetenschap: wat inhoudt dat ze met elkaar  moeten worden verzoend.

Ook haar visie over de universaliteit van de waarheid  is  belangrijk voor het vinden van onze wortels . De waarheid is voor  haar universeel: in alle religies is eenzelfde waarheid te vindenm zij het telkens op een andere manier.

Het is niet zo dat er een christelijk standpunt bestaat, en dan alke andere standpunten; er is waarheid en dwaling. Dus wat niet christelijk is, is fout, maar al wat waar is, is christelijl.

Elke keer dat een  mens met een zuiver hart Osiris, Krishna, Boeddha, de Tao enzovoort asnriep, heeft de Zoon van God geantwoord  door hem de Heilige Geest te sturen. En de Geest heeft ingewerkt op zijn ziel, niet door hem aan te zetten zijn eigen religieuze traditie te verlaten, maar door hem het licht te schenken- in de beste gevallen het vollediige licht- binnenin de traditie. Daarom is het zinloos om missionarissen uit te sfuren om de volkeren van Azië, Afrika of Oceanië te overtuigen toe te treden tot de Kerk.

Ik geloof dat het voor mensen eben gevaarlijk is om van religie te veranderen als van tasl te veranderen voor een schrijver. Andere religies bevaten ecpliciet bepaalde waarheden die enkel impliciet in het christendom te vinden zijn.

Johannes van het Kruis vergelijkt  het geloof met schitteringen van zilver en de waarheid met goud. De verschillendeauthentoeke religieuze traditied zijn schitteringen van dezelfde waarheid, en misschien alle even kostbaar. Maar dat beseffen we niet, omdat we allemaal slechts in een van die tradities leven en de anderen van buitenaf bekijken. En religie is enkel van binnenuit te kennen.

In feite is de mystiek van bijna alle religieuze tradities zo goed als identiek. Van elke traditie vormt ze de waarheid.

De wetenschap heeft ten doel de bestudering en theoretische reconstructie van de wereldorde, zpals die verbonden is met de mentale, psychische en lichamelijke structuur van de mens. In tegenstelling tot naïeve waandenkbeelden van sommige geleerden kunnen wij de grenzen van deze gegeven structuur niet doorbreken, noch door het gebruik van telescopen en microscopen, noch door de meest ingewikkelde  algebraïsche formules, noch zelf door het beginsel van non- contradictie te minachten. 

Wij moeten er overigens niet eens naar verlangen. Het voorwerp van wetenschap is de aanwezigheid van de wijsheid in deze wereld. En die wijsheid, waaraan wij verwant zijn, dat is niets anders dan de tegenwoordigheid van Christus door de materie waaruit de wereld is gemaakt heen.

Zelf vormen wij ons van deze wereldorde een beeld, door van bepaalde, strikt omschreven en bij elkaar op te tellen gegevens uit te gaan. Tussen deze abstracte en hanteerbare termen vllechten  wij dan bepaalde verbindingen, die wij als betrekkingen opvatten. Op die manier kunnen wij in een beeld dat zijn bestaan alleen dankt aan onze daad van aandacht, de noodzakelijkheid aanschouwen die de dragende grond van het universum zelf is,, maar zich aan ons slechts hier en daar vertoont.