Godsdiensten weten te veel op voorhand hoe de relatie met het heilige er moet uitzien. Ze ontkennen de ontzaglijkheid van de innerlijke ervaring waartoe de poëzie ons wel toegang verleent. Hoe is het mogelijk de omgang met het onzichtbare te bewaren als men zich schikt in de bemiddeling van priesters, dominees, imams en rabbi's? Hoe is het mogelijk dat men God reduceert tot een familiair wezen tot wie men zich zou richten  als tot een vader, hoe is het mogelijk Hem op te sluiten in cultische instituties om zich via deze weg te verzekeren van zijn aanwezigheid?

God transcendeert elke tastbare kracht en roept ons altijd naar 'een verder'  Hoe talrijk de gebouwen waarin God opgesloten wordt als een voortvluchtige om Hem dan achteraf te beklagen als een gevangen en gekwetst dier. Is het nog langer mogelijk om begrip op te brengen voor vroomheid die niet vindingrijk is die telkens maar herhaalt, die zich gewoon aanpast aan het gangbare, aan het handje loopt van veel verwachtingen en berusting.

De relatie met God veronderstelt, zoals ik begrijp, een productiviteit, ja zelfs een vindingrijke genialiteit , en ook al overtuigt dit niemand dan minstens voor eigen gebruik.Een genialiteit, die zover gaat dat men zelfs de betekenis van het woord God niet meer begrijpt. Herhaal het senoods tien maal, enkel en alleen maar om de ware betekenis van het woord God opnieuw op het spoor te komen tot bij haar oorsprong, tot bij haar bron'.

Why does one spend one's life

according to conventions that

constrict us like a tight constume

and that prevent us from reaching

the invisible soul, this dancer among

the stars.

- Rilke

Het uitwisselen van verschillende godsbeelden kan heel verrijkend zijn, als dit met wederzijds respect gebeurt. Het gaat vaak om verschillende accenten van geloven. Zijn er ook foute godsbeelden? Met deze vraag moeten we zorgvuldig  omgaan, maar een godsbeeld is verkeerd als het mensen onvrij maakt of verkrampt ( Galaten 1: 6-12).

Jezus spreekt daar sommige Schriftgeleerden en Farizeeën op aan( Mattheus 23). Ook als godsbeelden tot onmenselijk handelen leiden of mensen angstig maken of hen met een overdreven schuldgevoel opzadelen, moeten we daar kritisch naar kijken.

In de loop van de kerkgeschiedenis heeft het calvinisme een groot accent gelegd op het schuldbesef van mensen in ons deel van de wereld. De geloofsbelijdenis verwoordt het zo: 'Maar zijn wij zo verdorven dat wij onbekwaam zijn tot iets goeds en uit op elk kwaad? Ja, behalve als wij door de Geest van God opnieuw geboren worden.'

De nadruk op de verdorvenheid, de zondigheid en de schuld van de mens, die tot weinig goeds in staat is, heeft een ontmoedigend effect gehad om werkelijk te geloven in een vergevend en liefdevol God. 

Het woord 'schuldgevoel ' staat niet in de Bijbel ( wel schuld,, schuldig, schuldeiser). Toch spelen schuldbesef en schuldgevoelens wel een rol in de Bijbel. Een intense schuldbelijdenis is niet alleen echt en doorleefd, maar ook bevrijdend en helend. Die bevrijding bij mensen die hun schuld beleden hebben, is niet onopgemerkt gebleven. Zelfs het erover kunnen praten, geeft al opluchting en ruimte.

Schukdgevolens worden aangepraat door onszelf of zijn het gevolg van iemands opvoeding of cultuur, vaak ook van opgelegde verwachtingen. Het is dus belangrijkvoor jezelf te weten of je schuldgevoelens terecht zijn. Vergeving : een gevoel of geloofszekerheid! Soms komt het ook voor dat iemand in zijn 'schuldgevoelens ' blijft 'hangen' omdat hij zichzelf niet vergeven kan. Daarbij is veel liefde en geduld nodig. Het gaat overigens bij vergeving  niet om het gevoel  vergeven te zijn, maar om de zekerheid die het evangelie biedt dat God dit nadrukkelijk wil.

De liefde van mijn God is ook groot genoeg voor mijn schuldgevoel.

De woestijn in geleid

Het griekse woord dat voor 'weggeleid' wordt gebruikt is het woord 'anago'. Dat betekent dat iets van een lagere naar een hogere plaats wordt gebracht. Het heeft iets mysterieus en wordt ook gebruikt om de Hemelvaart van Elia te beschrijven.

Letterlijk stak Jezus de Jordaan over naar de hoger gelegen wildernis te trekken, maar ook figuurlijk steeg Jezus op. Hij was in de woestijn in de aanwezigheid van zijn hemelse vader. Hij zocht het letterlijk en figuurlijk hogerop.

Soms  zijn wij in een woestijn. Het zijn vaak overgangsperiodes. Het zijn tijden waarin God zegt: Zie ik ga iets nieuws verrichten( Jesaja 43: 19). Toch kan dit onwijs eng zijn. De woestijn is in eerste instantie dor en droog.Je kijkt honger in de ogen en misschien ook wel eenzaamheid. Dan is de woestijn de plek waar we leren  vertrouwen op God. Hij leidt ons ook in de woestijn.

Wanneer God ons de woestijn in leidt, is dit nooit de eindbestemming. De woestijn is een plaats waar iets wordt voorbereid....