Drewermann's analyse en theologie

Eugen Drewermann, theoloog, psychoanalyticus en  veelschrijver past binnen de mystieke tradities met zijn beelden van bevrijding en verlossing.

Centraal in zijn theologie staat; dat de mens zijn redding alleen kan bereiken door zichzelf in zijn ziel te vinden en alleen daardoor tot God te komen zonder externe pecfecte theologische waarheden, dat bijbelreksten in wezen psychologisch zijn en moet worden geïnterpreteerd in de zin van grote dichters, aangezien het christendom( en andere religies) gaat over angstverlichtende effect in de ziel, dat zonde niet in puur ethische zin moet worden begrepen, maar moet worden geïnterpreteerd in de existentiële filosofie als een toestand van wanhoop in de ziel, wat betekent dat men mensen nooit oordelend moet benaderen, maar alleen met de poging God die mogelijk zelfs pijn zou kunnen veroorzaken, en dat men alleen tot een gezonde religieuze opvatting kan komen als men alle religies, alle culturen en alle kunst, filosofie en wetenschap omvat, d.w.z de oneindige alomtegenwoordigheid van God te allen tijden en in alle culturen en daarom belangrijke aspecten overal om God te begrijpen.

In dit fundamentele ondogmatische begripskader interpreteert hij  Jezus Christus als een  belichaming  van een belichaming van een volmaakte, ware mensheid, die de mens in het aangezicht van God zou moeten leiden tot een absoluut vertrouwen dat hem bevrijdt van zijn radicale blootstelling aan zijn eindigheid, sterfelijkheid en zondigheid vanuit het perspectief van een absolute goedheid.

En alleen dit kan uiteindelijk de mens en de wereld verlossen, maar niet met een vast schema van bepaalde vaste voorwaarden. Hij ziet een specifiek christelijk element in de therapeutische genezingsrelatie met God, die ook een basis zou kunnen zijn voor veranderingen in instituten en samenleving. Hij reduceert de bijbelteksten tot de innerlijke zielsdynamiek van een individu  daar ligt de prioriteit en veel minder in het in stand houden van kerk, traditie  en gemeenschapsleven. 

Net als de mystiek geeft de dieptepsychologie de mogelijkheid zich te verzoenen met de innerlijke aard van de mens, de beelden van de psyche, die kunnen leiden tot verzoening met het uiterlijke (de wereld, de natuur).

 

Tobits' redding

Tobit is het enige voorbeeld in de bijbel van een legende. Het doet denken aan de wijsheidsliteratuur. Thema's : rechtvaardigheid en trouw worden beloond. Het is belangrijker om goed te handelen dan om de ceremoniele wetten na te leven.

Het verhaal: 'Alles, was war, ist gut  geworden.' Op de weg naar heling, het zoeken naar geluk, kan de mens zich gesteund en geborgen  weten. Deze legende vertelt het verhaal van de overwinning van angsten en  het bestaan van een oervertrouwen.

De hoofdpersonen: Tobias ( vader), Tobit (zoon) , Sara en de Aartsengel Rafaël. De vader houdt zich bezig met het ( onwettig) begraven van lijken van ( joodse) mensen die omgekomen zijn na de invasie van Sanherib in Juda. Sanherib is koning van Assyrië, en woont in Nineve waar ook Tobit en zijn vrouw Anna en zoon Tobias wonen. Deze koning straft Tobit door al zijn bezittingen te plunderen. Tobit, oud en blind, heeft in het verleden een kleine schat achtergelaten bij iemand in Medië, en stuurt nu zijn zoon Tobias op pad om die op te halen.

Op zijn reis krijgt Tobias gezelschap van de Aartsengel Rafael; Tobias herkent hem echter niet. Rafaël is gestiuurd na gebeden van Tobit en ene Sara. Deze Sara stond zeven maal op het piunt te trouwen, maar al haar aanstaanden werden in de nacht voor het huwelijk verslonden door een demon. Sara bad God om een nieuwe man en nu eentje die blijft leven.

Met hulp van Rafael verslaat Tobias de demon, vindt hij Sara en brengt hij zijn vaders schat naar huis. Met de gal van een vis die hij samen met Rafaël heeft gevangen, geneest Tobias zijn vaders blindheid. Een deel van de schat wordt weggegeven.

Voorspelling: Tobit overlijdt op hoge leeftijd en voor zijn dood voorspelt hij zijn zoon de ondergang van Nineve, en raadt hem aan met zijn gezin de stad te ontvluchten. De voorspelling komt uot.

De beelden en hun betekenis: 

Vader: Het leven van Tobit, de vader van Tobias, kent een moeizame start; al vroeg wees kende hij, een verlaten kind, die zichzelf groot moest brengen, ook een religieuze eenzaamheid in zijn omgeving. Met zijn lot, verinnerlijkte Tobit, een Ideaalbeeld, van iemand die 'recht' doet. Maar met deze feiten gaan zijn persoonlijke gevoelens ondergronds; ze mogen er niet zijn. Met als gevolg ; een niet aflatende strijd met zijn omgeving en een onbuigzaam karakter. Hij stond als individu, apart van de anderen, een situatie vergelijkbaar met het Volk Israel. Eenzaamheid, angst, Gods vertrouwen, ontheemd zijn, kortom een leven vol van tegenstellingen. Niemand kan zo een leven volhouden. Alleen een Engel van God kan Tobit verlossen.

Zoon: Tobit stuurt zijn zoon Tobias weg, naar het vreemde land. De zoon moet leren zijn eigen ontwikkelingsweg in te slaan en de krachten  vinden om zelfstandig te worden. Los van zijn ouders ,van de bezorgdheid en angst van zijn moeder, en het voorbeeld van zijn vader. Hij moet zijn eigen donkere kanten ontdekken. Je kunt niet eeuwig kind blijven. Nattuurlijk kennen alle partijen angst; zal het goed gaan en zal hij wel terugkomen. Pas aan het einde van de reis realiseert Tobias zich dat de engel van God  altijd aanwezig was.

Engel: een engel staat voor (de) goddelijke leiding; een engel treedt op als iemand het beeld van zijn innerlijk gewaar wordt, de eigen waarheid.

Reis: 

Een schat:

De demonisering van de liefde:

Terugkeer:

Heling:

Het is die liefde die we niet willen begrijpen....

And I had to think I had to break your heart. How else we could know the worth of what we were given? - Lang Leav