Het leven van Benedictus is snel verteld. Rond het jaar 480 werd hij geboren in Nursia, het hiidige Norcia in Midden- Italië. In zijn jonge jaren ging hij naar Rome om er te studeren. Rome had in die tijd zijn belang als hoofdstad van het Romeinse Rijk verliren en was getekend door verval. Benedictus walgde van de morle decadentie van de stad, brak zijn studies af en trok zich in de eenzaamheid terug.

Aanvankelijk sloot hij zich aan bij een ascetengemeenschap in Enfide. Al na korte tijd ontvluchtte hij echter de gemeenschap en verborg zich drie jaar lang in een grot nabij Subiaco. De grot is als een moederschoot. Daar werd Benedictus opnieuw geboren. Maar zoals elke geboorte ging ook deze met pijn gepaard. Hij moest eerst de confrontatie aangaan met zijn eigen waarheid, zijn schaduwzijden, zijn angsten, zijn eindigheid. Hij doorleefde alle stappen van de geestelijke ervaring van het Oosterse monnikdom. De eerste christelijke monniken, die zich in de 4e eeuw in de woestijngebieden van Egypte terugtrokken, zijn radicaal in hun eigen waarheid gaan staan.

De demonen waren voor hen beelden van alle passies en emoties die ons dreigen te overspoelen. De juiste omgang met de eiven hartstochten was een moeizaam leerproces. Benedictus  heeft in de grot van Subiaco de bedreiging van zijn menszijn ervaren, en tegelijkertijd een nieuwe geboorte. Benedictud overwinning op de verleidingen van de menselijke existentie stelde hem in staat  een leraar te zijn voor anderen.  Nu vonden mensen de weg naar hem, allereerst herders uit de omgeving. 

Een nabijgelegen klooster hoorde over zijn faam en koos hem tot overste. Maar deze monniken vonden Benedictus blijkbaar te streng. Tenslotte wilden ze hem vergiftigen om van hem af te raken zodat ze hun met een religieus saisje overgoten burgerlijke leventje verder zouden kunnen zetten. Benedictus verliet het klooster en trok zich opnieuw in zijn 'geliefde eenzaamheid terug en leefde alleen met zichzelf onder de alziende ogen van God.'

'Hij woonde bij ziczelf', 'hij keerde tot zichzelf terug', 'hij was bij zichzelf': met deze woorden wijst Gregorious op een wezenlijke houding van de heilige. Benedictus was bij zichzelf aanwezig, hij raakte niet verstrooid in allerlei activiteiten. Hij bleef ook in zijn handelen bij zichzelf, hij was er helemaal in aanwezig, zonder zich erdoor uit zijn centrum te laten wegrukken.

Hij was in contact met zijn diepste kern, met zijn ware/ Zelf. Hij was in contact met de innerlijke wereld van zijn ziel, en vanuit dit centrum kwam hij in actie. Benedictus ' ontwikkeling tot een mens die helemaal bij zichzelf aanwezig en in harmonie met zichzelf was, bleef niet zonder werking op zijn omgeving. Ni verzamelde zich leerlingen om hem heen,  die niet door hem werden aangeworven, maar - door God zelf bijeengebracht. Voor hen stichtte Benedictus twaalf kleine kloosters, later schreef hij er een Regel voor.

'Alleen wie goed voor de eigen ziel zorgt kan de zielen van anderen in beweging zetten. Vanuit een innerlijke rust ben je beter in staat bij anderen kwaliteit op te roepen dan wanneer je gejaagd en zelf niet georiënteerd bent.'  - Benedictus van Nursia

 ------

In de openingswoorden van zijn  Regel wordt duidelijk dat de spirituele weg die deze wereld in Jezus' geest omvormt, een stuk harde arbeid is. Spiritualiteit is voor Benedictus  geen luxe voor mensen die verder alles al bezitten. Veeleer betekent het moeizame arbeid, eerlijk strijd leveren met zichzelf, blijven vechten tegen de eigen vaste levenspatronen om zich meer en meer door de geest van Jezus  te laten vormen.

Benedictus boodschap voor vandaag klinkt zo: 'Hou toch op met jammeren! De problemen van deze wereld zijn er niet om over te weeklagen, maar om opgelost te worden. Doe datgene wat in jouw mogelijkheden ligt. Bouw om je heen een gemeenschap  op die  dragend is.

Benedictus pretendeert niet de hele wereld te veranderen. Hij heeft het gewaagd midden in de verwarring van zijn tijd een kleine gemeenschap te vormen op zulk een wijze, dat deze vervuld was van Jezus' geest. Die weg ging over vele hindernissen die mensen hem in de weg legden. Maar eerst heeft Benedictus de tegenstand van zijn eigen medebroeders ervaren. Onze eigen levenspatronen zijn taai en laten zich niet zo makkelijk omvormen. Maar het loont de moeite.

( zie ook Literatuur 3 voor boeken van en over Benedictus)

Benedictus woonde in een spelonk waar hij zich in de eenzaamheid van het kluizenaarsleven aan God toewijdde.Stilaan kwam hij in steeds hoger aanzien te staan bij zijn omgeving. Toen de abt van een naburig klooster stierf, kwamen de monniken van daar vragen of hij niet hun overste wilde worden. Benedictus weigerde lange tijd. Hij voerde aan dat hij, gezien hun levenswijze, niet de overste was die zij moesten hebben. Maar uiteindelijk stemde hij erin toe. Hij paste de door hem geschreven regel consequent toe, zodat de monniken zich erover begonnen te beklagen dat ze hem als overste hadden gevraagd.

Vandaar dat ze op een dag gif door zijn wijn deden. Ze gaven hem te drinken vlak voor het slapen gaan. Zoals gewoonlijk maakte Benedictus een kruisteken over de glazen beker, waarop deze onmiddelijk in stukken brak, alsof er een steen tegenaan was gekomen. Nu begreep Benedictus dat er gif in de beker had gezeten, anders zou er bij het maken van het kruisteken niets gebeurd zijn. Hij stond op en rustig glimlachend sprak hij:  'Moge de almachtige God jullie vergiffenis schenken, mijn broeders. Maar heb ik jullie destijds al niet gezegd dat jullie levenswijze niet de mijne wax? 

Daarop keerde hij terug naar de spelonk die hij indertijd had verlaten. Dasr werd zijn heiligheid herhaaldelijk bevestigd door allerlei wonderen.

Eens brak er een geweldige hongersnood uit in heel Campania. In het klooster van Benedictus ontdekten de monniken dat ze nog maar vijf broden hadden. Benedictus zag hoe bezorgd ze daar over waren, daarom gaf hij hun op zijn bekende milde toon een waarschuwing om hun erop te wijzen dat ze zich met kleinzielige dingen bezighielden.

Tenslotte merkte hij op: ' Hoe kunnen jullie nu zo inzitten over zo'n onbelangrijk detail?  Oke ,vandaag is er geen brood. Maar wie zegt dat je morgen niet alweer brood in overvloed hebt? Inderdaad vond men de volgende morgen voor de ingang van Benedictus cel 200 nud meel. Bij het zien van dat wonder brachten de broeders dank aan God. Tegelijkertijd hadden ze geleerd niet te wanhopen in tijden van schaarste.

------------

Bij  een andere hongersnood in die streek liet . Benedictus alles wat  ze maar konden vinden aan de armen geven. Voor het klooster bleef er niets over dan een klein beetje olie in een glazen kruik. Maar Benedictus  gaf aan broeder econoom opdracht ook dat laatste beetje olie aan de armen te geven maar dat weigerde de econoom dan zou  er voor de broeders helemaal niets meer zijn. Toen Benedictus dat hoorde, gooide hij de kruik met olie en al door het raam naar buiten, want hij wilde niet dat er zich ook maar iets in het klooster bevond dat het resultaat was van ongehoorzaamheid. Maar hoewel de glazen kruik op de harde rotsgrond viel, brak ze niet, en er geen geen druppel olie verloren.

Benedictus liet zich de kruik terugbezorgen en gaf ze aan een arme. Op datzelfde moment begon een groot vat in de kelder zich te vullen met olie, zodat het zelfs overliep en de vloer helemaal blank stond.

De mindfulness waarover vandaag zo veel spirituele auteurs spreken, is voor Benedictus de grondhouding bij elk handelen. Benedictus ziet gebed, werk en  elk handelen uiteindelijk als eenheid, vanuit zijn idee van de aanwezigheid Gods. Als ik in Gods aanwezigheid werk ( leef), antwoord ik God met mijn handelen. Dan kan ik mij helemaal op mijn werk toeleggen zonder dat mijn hoofd een gespletenheid is. De toewijding aan mijn werk geschiedt dan in gehoorzaamheid aan God en als antwoord op zijn aanwezigheid.

Die bepaalt ook mijn manier van werken. Wie gejaagd en onrustig werkt, wie allex ineens gedaan wil krijgen, valt voortdurend uit Gods aanwezigheid. In Gods aanwezigheid werken vereist dat ik het innerlijk rustig en zonder haast doe, dat ik vanuit mijn centrum werk, geconcentreerd, helemaal toegewijd aan dat werk.

Ook meditatie kan bijdragen  aan dit nieuwe begrip  van geconcentreerde aandacht door te letten op bijvoorbeeld onze  lichaamsgebaren, de juiste houding om te zitren of te staan

De Regel van Benedictus heeft velen geïnspireerd om op een andere manier leiding te geven. Niet alleen werken vanuit  problemen oplossen , resultaat- en  economische  gerichtheid maar vanuit visioenen die een  menswaardige werksfeer voor ogen hebben. Werknemers verlangen naar leiders die luisteren, medewerkers uitdagen en aanmoedigen om hun talenten te ontwikkelen en in te zetten. Leiders dus die geen kille systeemtaal spreken maar ons raken met warme taal die verbindt. Leiders die bezielen.

Leidinggeven op grond van de persoonlijkheid staat bij Benedictus voorop. Wie is de leidinggevende zelf, hoe moet hij aan zichzelf werken om uberhaupt leiding te kunnen geven. Kortom, het is een uitnodiging tot (nog meer) zelfkennis en feeling voor anderen, en oog voor ieders talenten en kwaliteiten. Daar ontspringt nieuwe bezieling!

Ook het doel van leidinggeven verliest hij geen moment uit het oog. Het doel is voor hem niet winstmaximalisatie, maar een eerbiedige omgang met mens en schepping. De Regel van Benedictus slaat nergens een moraliserende toon aan, maar formuleert voor leinggevenden principes voor het uitoefenen van hun taak.

De Regel biedt leidinggevenden mogelijkheden om niet alleen aan de mens en zijn verlangens maar ook aan de eisen van de schepping recht te doen; principes om economisch te handelen en tegelijkertijd het levensonderhoud van veel mensen te waarborgen.

Iedereen die met mensen omgaat geeft soms leiding en ontvangt soms leiding. In elke groep zitten mensen die leidinggeven, waarbij de rollen ook omgedraaid kunnen worden. Hoe gaan we met elkaar om als we een leidersrol vervullen? Hoe geven we leiding aan onszelf, hoe aanvaarden we leiding, hoe reageren we op mensen in een leidinggevende positie? Doen we dat vanuit een bezieling of zielloos!

We  spreken vaak over de Regel van Benedictus maar het zijn er een aantal die een samenhangend geheel vormen:

leven in Gods aanweziheid -

Stabilitas -  standvastigheid en structuur

Discretio - de gave van onderscheiding der geesten

Pax Benedictina - innerlijke vrede is een voorwaarde voor algemene vrede

Gemeenschapsvorm -