Ah, the light dances, my darling,

At the centre of my life.

- Rabindranath Tagore

Het enige dat ik mag hopen  is dat ik op een zodanige manier rond het mysterie  heb gecirkeld dat jij je uitgenodigd  voelt om mee te gaan dansen.

Hij plet mij als een druif onder Zijn voet.
Ik vlieg daarheen waarheen de liefde mij trekt.
Jij zegt: 'Waarom draai je om mij heen?'
'Ik wentel niet om jou, maar om mezelf.

De dichter en mysticus  Roemi spreekt tot ons over het belang van stilte, het verbijsterende effect dat openbaring op een mens heeft, het pad van liefde en ontwaken. Roemi's poëzie staat qua vorm en betekenis voor het wervelen van de mens rond zichzelf, rond de as waar alles in  het universum om draait, rond zijn geliefde, de ene God, een werveldans die in harmonie is met het universum, want zoals wij nu door toedoen van de wetenschap beter begrijpen, is het universum een en al beweging, iets wat je zou kunnen aanmerken als een dans met God.

'De goddelijke dans' is een boek van Richard Rohr waarin hij aan de hand van Bijbelteksten,theologie en inzichten van filosofen en mystici laat zien dat alles wat in God gebeurt, lijkt op een flow, een dans. In essentie zijn er twee wegen waarop mensen werkelijk nieuwe ervaringen opdoen:de weg van de verwondering en de weg van het lijden.

Als je jezelf toestaat je te verwonderen en ontzag te koesteren wanneer je zo'n aha-ervaring beleeft en dat heel bewust tot je laat doordringen, dan is de weg vrij voor een werkelijk nieuwe ervaring; anders pas je alles weer keurig in het oude paradigma en is het eigenlijk helemaal geen ervaring. Dan is het een vluchtige afleiding, op zijn best, een moment van onderbreking van je normale gang van zaken, je gedachten en gevoelens.

Alle fundamentalistische religie  heeft een ongemakkelijke verhouding met mysterie; het houdt graag  zicht en controle over alle data en mysterie ontneemt je dat per definitie. Het is op momenten van kwetsbaarheid dat God het makkelijkst kan inbreken en nieuwe ervaring brengt; sterker: ik vraag me af of God op enige andere manier door kan dringen. Opnieuw: in de spirituele werkelijkheid kun je nooit zeggen dat je het op een rijtje hebt, dat je het snapt of doorgrondt.

Het andere pad dat tot werkelijk nieuwe ervaringen leidt - maar dan tegen een hoge prijs  en met het risico je ziel kwijt te raken - is lijden. Het moet de moeite  en het risico waard zijn, dat kan niet anders, want het blijft geen leven bespaard; alles en iedereen heeft er met regelmaat mee te maken. het lijkt onontkoombaar! Lijden is het enige dat krachtig genoeg is om je controlesystemen, je redeneringen en verklarende systemen, je logica en paradigma's, je verlangen om het in eigen hand te nemen en zelf aan het roer te blijven, te kunnen doorbreken. Het lijkt erop dat zowel God zelf als de geleide ziel vertrouwen lijken te hebben in het lijden.

Normaal gesproken moet God je bij de grenzen van je eigen bronnen kunnen brengen, een gebeurtenis, een persoon, een morele situatie die maakt dat je gedwongen wordt toe te geven dat je het in je huidige staat niet trekt. Dat is ons lijden. Je moet op een heel persoonlijke manier de grip op wat het allemaal betekent kwijtraken: Hier begrijp ik niets meer van. Ik red het niet, vandaag. Vaak gebeurt dat als er sprake is van een fysiek sterven of een relatiebreuk, een reputatie of een carriere die sterft. Maar in alle gevallen voel je je vastgelopen en bang. 'Waarom?' roep je uit, in tien gradaties van pijn en onbegrip. En nu begint de echte spirituele reis.

Tot dat moment heeft het goeddeels gedraaid om mentale geloofssystemen, niet meer dan dat; het herkauwen van leerstelligheden die maar heel weinig betekenen, zelfs voor de persoon zelf. Het is nooit eerder, geen moment, in je opgekomen vraagtekens te zetten bij dat wankele bouwwerk van overtuigingen; het is alles wat je hebt.

Sommigen klampen zich er nu nog krampachtiger aan vast, vooral omdat het hen ontbreekt aan enige innerlijke ervaring waarop hun geloof stoelt. Dit vraagt om nederigheid, je komt erachter dat je in feite niets weet! Daaraan herken je dat diegene ten minste een van de twee paden bewandeld heeft: verwondering of lijden.

Tussen de palen van Bewust en Onbewust heeft de geest een schommel gemaakt. Daaraan hangen alle wezens en alle werelden, en de schommel staakt nooit zijn gang.
Daar zijn miljoenen wezens; daar zijn de zon en de maan en hun loopbanen.
Miljoenen eeuwen gaan voorbij en de schommel schommelt.
Alles schommelt! de hemel en de aarde en de lucht en water; en de Heer zelf, die vorm aanneemt. En deze aanblik maakt Kabir tot een knecht.

-Kabir  Dichter en Mysticus

Eeuwigdurende verandering is een integrerend deel van Kabir's visie op de werkelijkheid. Zijn conceptie van de goddelijke natuur is 'dynamisch'. Bijna altijd tracht hij ons haar mede te delen door het bewegingssymbool, zoals bv. in zijn herhaaldelijke vergelijking met de dans of het merkwaardig moderne beeld van de eeuwige schommel van de wereld, die hangt aan 'het koord der Liefde.'

Het is die zin opmerkelijk omdat de meeste mystici bij hun poging om hun bijzondere ervaring duidelijk te maken, bijna altijd gebruik maken van een of anderen vorm van zintuiglijke beelden (horen, zien,ruiken ,voelen, smaken).

'Voor het Onbepaalde danst het Bepaalde:
Gij en ik zijn één, roept deze trompet.
De Meester komt en buigt zich neder voor de leerling.
Dat is het grootse van alle wonderen.'

Wat komt er in mij op? Wat houdt mij eigenlijk bezig? Wat zet mijn innerlijk in beweging?

De weg naar God loopt langs de ontmoeting met mezelf en het afdalen in mijn eigen werkelijkheid.

Laat jezelf zien
'Was de mens écht zichzelf in al zijn kwetsbaarheden en met al zijn vragen,zijn angsten en onzekerheden. Zou hij maar onder ogen zien, door zichzelf met reglemaat te schouwen tot de diepten van het ik. Dan alleen al zou de mens veranderen en zich openen voor Mij. Want wie zoekt in de diepten van het ik en hevig verlangt Mij te ontmoeten, die zal Mij vinden. Dat is een belofte.

Geloven betekent niet dat je een programma aanvaardt. Het meest essentiële van het geloof ligt niet verscholen in heilige teksten en dogma's, maar toont zich in de menselijke ervaring. Binnen dit geheel van de menselijke ervaring, is de ervaring van diversiteit en zelfs van conflict het meest leerzame, wezenlijke en openbarende.

Wat is het geheim om heel te blijven? Het antwoord is buigzaamheid. Soms buigen we diep,bijna tot op de grond en dat is het vermogen dat ons toestaat om heel te blijven.

In de Tao Te Ching nodigt Lao-tzu je uit om een soort elasticiteit te omhelzen. Begin de eenheid te voelen die de Tao is en die je veerkracht en gronding geeft om de stormen soepel te doorstaan. Wanneer er destructieve energie op je pad komt, sta jezelf dan toe om gebrokenheid te weerstaan door mee te buigen. Zoek naar momenten waarop je de keus kunt maken een storm te doorstaan door hem zonder verzet te laten razen. Door niet te vechten, maar in plaats daarvan te ontspannen en mee te gaan met alles wat op je afkomt, ga je de 'Taotijd' binnen.

Heelheid impliceert een extra weldaad, die alles naar je toetrekt. Met andere woorden: als je overvloed, kennis, gezondheid, liefde wilt moet je er ontvankelijk voor zijn. Lao-tzu leert dat je leeg moet zijn om gevuld te worden, want gehechtheden houden je zo ingesnoerd dat niets het gevulde zelf kan betreden. Leeg zijn in deze zin betekent: niet vol zijn van overtuigingen, bezittingen of door het ego gemotiveerde ideeën, maar in plaats daarvan open blijven voor alle mogelijkheden.

Dit is in overeenstemming met de naamloze Tao: die beperkt zich niet tot een bepaald gezichtspunt of een specifieke manier om dingen te doen; hij bezielt alles.Evenzo staat de flexibele mens open voor alle mogelijkheden- hij of zij hoeft niets te bewijzen omdat de Tao, niet het ego, de leiding heeft.

Besef van de Tao voedt flexibiliteit en verwijdering van je starheid schept een sfeer van vertrouwen. Wanneer je leeft vanuit het perspectief van waaruit je kunt zeggen:' Ik weet het niet zeker, maar ik ben bereid te luisteren,' word je iemand met wie anderen zich identificeren. Waarom? Omdat je flexibiliteit hun laat zien dat hun gezichtspunt welkom is; Door open te zijn voor alle mogelijkheden, voelt iedereen die je ontmoet dat zijn ideeën waardevol zijn en is er geen noodzaak voor conflict.

' Ik moet alles beleven door mezelf en aan mezelf.' - Etty Hillesum

De waarde van ' beleven' ligt in het nu, en dus niet in het verleden- in de tijd die voorafgaat aan wat een belevenis moet worden - of in de toekomst - in dat wat er na de belevenis gebeurt. De enige manier om de werkelijkheid intensief en zuiver te beleven is niet gelegen in het vooraf bedenken van hoe het zal zijn. Dergelijke gedachten blijken immers toch nooit met de realiteit overeen te stemmen. Beleven doe je in het nu, in het moment zelf. En door het te belasten met de toekomst wordt de mogelijkheid tot beleven enkel gefrustreerd.

Deze woorden schreef Etty Hillesum en ze legt uit hoe een en ander in elkaar zit: 'Vroeger blikte ik in een chaotische toestand toekomst, omdat ik het moment, dat vlak voor me lag, niet wilde beleven. Ik wilde alles cadeau hebben als een verwend kind. Ik had soms het zekere, doch zeer vage gevoel, dat ik 'iets zou kunnen worden' in de toekomst, iets 'geweldigs' zou kunnen doen en dan af en toe die chaotische angst, dat ik 'toch wel naar de bliksem zou gaan'.

Ik begin te begrijpen hoe dat komt. Ik weigerde de vlak voor mij liggende taken te doen, ik weiger van trede tot trede  voort te klimmen voor die toekomst. En nu, nu iedere minuut vol is, nu denk ik niet meer aan die toekomst,  dat wil zeggen, het laat me onverschillig of ik iets geweldigs zal presteren of niet, omdat ik ergens toch wel de innerlijke zekerheid heb dat er wel iets uit voort zal komen.

Nicht sind die Leiden erkannt,

Nicht ist die Liebe gelernt,

Und was im Tod uns entfernt.

R.M.Rilke

In dit sonnet beschrijft de dichter Rilke hoe het tijdperk van de machine alles en iedereen in zijn greep heeft gekregen. Hij verwoordt hoe de grondervaringen in het leven - ondanks alle veranderingen- altijd dezelfde blijven en terugkeren. Orpheus zingt over liefde, lijden en dood. Al zingend haalt hij de mens uit de wervelende droom van de vooruitgang en brengt hij hem terug bij de kern van zijn leven. Die moet telkens opnieuw gerealiseerd worden: het echte lijden wordt nog altijd niet erkend, de echte liefde moet altijd worden geleerd en het raadsel van de dood blijft ons onrustig maken. Dat de dichter blijft zingen, is onze troost. Door zijn gezang wordt het land geheiligd en is er plaats voor feest.

Dit gedicht is om twee redenen bijzonder. Om te beginnen is er de tegenstelling tussen de vooruitgang en de opgang naar de maakbare mens, en de vaststelling dat de oudste vragen en gevoelens van liefde, lijden en dood altijd weer terugkeren. De antwoorden op die vragen moeten ook elke keer opnieuw worden gezocht. Rilke behandelt het lijden niet geïsoleerd, maar brengt het in relatie met de vraag naar liefde en het vraagstuk van de dood. Daarmee brengt hij ons midden in de vraag naar wat troost is.