Wat is dan de ziel?

In zijn antwoord op die vraag gebruikt Rumi beelden van een kroeg, van dronkenschap en nuchter zijn, en het verlangen om te gaan drinken. De Ziel is voor hem een archetypisch Zelf, een veel dieper zelf of besef van identiteit dan ons gebruikelijke of dagelijkse. Die noemt hij een 'kroeg', een plaats waar het levenswater gedronken kan worden en waar de vreugde van de dronkenschap, van de vereniging, heerst.

Natuurlijk zijn dat metaforen voor een gevoel dat op een andere manier moeilijk omschreven kan worden. Dat gevoel is de klank van eenheid, van thuiszijn, van weten wie je bent en waar je bij hoort, van weten dat je geliefd wordt en altijd al geliefd bent geweest. Dat gevoel is  voorbij woorden, voorbij taal, dat kan niet makkelijk onder woorden gebracht worden.

Alleen dichters en mystici kunnen  het een beetje benaderen, oproepen, maar eigenlijk valt het niet onder woorden te brengen.

Er bestaat op z'n best een taal voor de 'pothos', voor het heimwee. Alle taal, zegt Rumi, is uitdrukking van dat heimwee, of het nu de woorden zijn die ik spreek of wat er op het Journaal of dadelijk door u gezegd wordt. Maar de taal van eenheid, van ons echte thuis is voorbij de woorden, is paradoxaal de leegte en de stilte, is ruimte en luisterende openheid.

Het gevoel is vreugde, verbijstering, zege, vrede en gelukzaligheid. Rumi spreekt vanuit deze plaats. Als de ziel in vereniging aan het woord is vraagt de dichter zich af: ' Wie spreekt met mijn mond? Wie hoort er nu in mijn oor mijn stem?

Hij luistert en kijkt, hij is het niet zelf, het is iets dat groter is dan hijzelf, die hem overweldigd heeft, zijn archetypische zelf dat Rumi ook wel omschrijft als zijn Geliefde en die hij in deze wereld leerde kennen in de persoon van Shams - Tabriz.

Maar pothos is niet de taal van de menselijke liefde, ook al kent die eenzelfde heimwee en hunkering, eenzelfde verlangen naar vereniging. Pothos is het spirituele aspect van de liefde of de erotische dimensie van de ziel. Hij komt tot uitdrukking in de menselijke liefde, maar gaat er aan voorbij.

Het is de klank van de eenheid, van de totale vereniging met het bestaan in alles wat er is, met de werkelijkheid zelf. Dat deze spirituele taal van de liefde, van liefde als oorzaak en uitdrukking van alles wat bestaat,  zoveel verwantschap heeft met de hoogtepunten van de menselijke liefde is een andere reden voor de grote aantrekkingskracht van de poëzie van Rumi.

Kijk maar: Pinterest Rumi citaten 

 De Christelijke mystiek van de middeleeuwen is te herkennen aan  'de taal van de verliefde'. Het geeft een context weer waar deze mystici in terecht zijn gekomen. De term is afkomstig van de mysticus Johannes van Ruusbroec die de ervaring perfect weet te vatten.

In een geseculeerde samenleving is de religieuze mystiek voor de meesten van ons een onbegrijpelijke ervaring geworden, maar kan verliefdheid wel de opening bieden om iets  van die mystieke extase te ervaren en te herstellen, meer dan een afstandelijke theologische of cultuurhistorische uitleg.