The ultimate fate of every dogma is that it gradually becomes soulless.

Life wants to create new forms, and therefore, when a dogma loses its vitality,

It must perforce activate the achetype that has always helped man to express the mystery of the soul.

- C.G. Jung

----
Archetypen zijn innerlijke gidsen op je levensreis. Ze geven richting aan je gedachten- en gevoelspatronen. Het is een geheel van psychische energie, een soort knooppunt in de psyche, dat verbonden is met het collectief onbewuste. Het archetype schenkt aan de persoon op wie het geprojecteerd wordt steeds een bovennatuurlijke glans. Deze glans betovert doordat ze iets aantrekkelijk, fascinerend én tegelijkertijd iets afschrikwekkends en zelfs angstaanjagend is, denk aan het vernietigende charisma van sommige leiders en het verslavende karakter van bepaalde verliefdheden. Archetypen komen in mythen, sprookjes en dromen voor. Hoofdfiguren in film en media zijn in staat bij veel mensen een bepaald archetype aan te raken en juist daardoor zo aantrekkelijk of afschrikwekkend.

Archetype: Het Weeskind
Het weeskind  wordt geactiveerd bij moeilijkheden, gebrek en gemis, leert dat veiligheid betrekkelijk is, en realisme geboden is. Het kind ontdekt dat er een scheiding is tussen het ik en de ander. De schok die dat oplevert, leidt tot een overlevingsstrategie en bepaalde emoties gaan nu ondergronds. Het Weeskind leert je hoe je je moet aanpassen, vertelt wat je moet doen om erbij te horen, hoe je aan een bepaald beeld kunt voldoen, en hoe je als gevolg daarvan bepaalde kwaliteiten moet opofferen. Het Weeskind zet aan tot pleasen en leert situaties te vermijden die pijn doen.

Valkuil: Slachtofferschap, anderen de schuld geven. De oorzaak buiten jezelf plaatsen, pleasen.

Plotvraag: Zal het lukken gezien, erkend en geliefd te worden?
Zal het lukken vertrouwen te hervinden en erkenning te krijgen?
Zal de hulp zich aandienen?
Kort gezegd: overleefd Het Weeskind al deze ellende?

- Als je je leven ziet als een verhaal, kun je daar zelf aan meeschrijven. het maakt je tot medeschepper van het lot, want je kunt altijd weer nieuwe  oerkarakters in jezelf vinden- en je leven een nieuwe plotwending geven. Het beste wat we kunnen doen is het leven als een verhaal zien dat we met liefde co-creëren. Elk archetype heeft zijn eigen valkuil - als je vastloopt in het ene- dat kan,kun je eens kijken of je de energie van een ander karakter kunt inzetten; allemaal met hun eigen licht- en schaduwkanten.

......'Er bestond dus blijkbaar op de een of andere bepaalde manier een alles doordringende 'genade', maar geen van Jung's acht ooms die predikant waren, slaagde erin die ervaring over te brengen in hun eindeloze theologische gesprekken. Neerslachtig, verontrust en soms geplaagd door slapeloosheid, neusde Carl rond in de bibliotheek van zijn vader en deed krampachtige pogingen om te ontdekken waaruit deze hooggewaarde, schitterende en ongrijpbare toestand van de ziel, die genade werd genoemd, nu eigenlijk bestond.

Hoe dieper hij doordrong in het doolhof van de theologie, hoe beter hij de tragedie van zijn vaders leven ging begrijpen. Maar naarmate hij meer gelezen had, kon hij ook steeds minder sympathie op brengen voor de zienswijzen van zijn vader. Uit Carls reactie op dat grote mysterie van de ker, het Avondmaal, blijkt duidelijk dat zijn vader er niet in geslaagd was zijn zoon op te voeden in het enige ware geloof zoals hij en zijn collega's van die tijd het zagen.

De ceremonie van het Avondmaal wekte bij Carl verbazing en  afkeer op vanwege de afstandelijke  en deprimerende sfeer  en het ontbreken van de vitaliteit die toch het gevolg zou moeten zijn van de deelname aan deze handeling.Van binnen had hij een akelig leeg gevoel.  Het duurde een paar dagen voor de desillusie volledig tot hem doordrong. Hij had van het 'hoogtepunt van de religieuze inwijding' een plotselinge kennismaking met de raadselachtige goddelijke genade verwacht, een éénwording met het universum in een gebeuren met veel vuur en bovenaards licht, een openbaring op de weg naar Damascus.

Gekweld door religieuze vragen, werd hij op een nacht wakker en ging in grote verwarring nadenken om erover na te denken. Daarbij werd één conflictpunt op een zeer onverwachte manier opgelost. Hij dacht aan zijn grootouders en ging alle bekende en onbekende mensen na tot het begin van het leven. Als God hen met alhun tekortkomingen had geschapen, waren ze dan verantwoordelijk voor wat ze deden? Ze waren naar Gods gelijkenis geschapen en toch'begingen ze hun eerste zonde, doordat ze iets deden wat God niet wilde. Hoe was dat mogelijk? Ze hadden het niet eens gekund als God die mogelijkheid niet in hen had gelegd. Er leek maar één conclusie mogelijk: 'Het was duds Gods bedoeling dat ze zouden zondigen.'

 Wat wilde deze uiterst verwarrende God nu eigenlijk van hem, en hoe was het mogelijk om de juiste keuze te maken uit de talloze mogelijkheden die voor hem openlagen? Die nieuwe gedachte die hij tenslotte bereikte, kon hemzelf niet helemaal overtuigen. Is het mogelijk dat God wil weten  of ik aan Zijn wil kan gehoorzamen, hoewel mijn geloof en eigen inzicht me daarvan afhouden met de angst van hel en verdoemenis?

En toen gebeurde er iets heel wonderlijks. Hij kreeg een visioen van de mooie Dom onder een hemelgewelf, met hoog daarboven God op zijn gouden troon. En terwijl hij hiernaar keek, 'viel er van onder de troon een reusachtig uitwerpsel op het nieuwe, kleurige dak van de kerk, dat daardoor volledig werd verwoest; en ook de muren van de kerk stortten in'.

Een duidelijker symboliek voor het verloren gaan van zijn geloof was niet of nauwelijks voorstelbaar. De dagdroom gaf hem een een geweldig gevoel van opluchting en vreugde, er was genade over me gekomen, en daarmee een onuitsprekelijke zaligheid.

Enkele citaten van Jung over de reis naar ons innerlijk, naar onze ziel; waarin we onze weerstand  herkennen en beter in kunnen schatten welke de nadelige  effecten zijn voor ons lichaam en onze geest  als we de reis niet ondernemen en  ideeën krijgen aangereikt om beter om te gaan  met  deze aandoeningen van onze ziel.  

'Until you make the unconscious conscious, it will direct your life and you will call it fate.' 

'All the contents of our unconscious are constantly being projected into our surroundings.'

'The descent into the depths always seems to precede the ascent.'

'Every psychic advance of man arises from the suffering of the soul.'

'The risk of inner experience, the adventure of the spirit, is in any case alien to most human beings.'

'There is nothing more bothersome than when people don't tell what troubles them; it makes a strained situation. It produces a strained atmosphere, if you don't tell what is on your mind.'

- C.G. Jung

'We willen alles doen, echt alles, om onze eigen ziel niet onder ogen te zien', is een bekende uitspraak van Jung.

C.G. Jung 1875 - 1961 psychiater en grondlegger van de analytische psychologie. Afkomstig uit een familie van theologen, naast zijn vader en grootvader van moederskant  had hij acht ooms die predikant waren, nam hij de ziel serieus. Hij ontwikkelde een methode om ons bewust te maken  van de ontwikkeling van  de ziel. Teneinde een vorm van 'heelworden' te bereiken in dit leven. Door visioenen, dromen en principes zoals ' synchroniciteit' onder ogen te zien. Hij ontwikkelde een theorie van het collectieve onbewuste en de betekenis van religie voor de menselijke psyche.

De ziel is een autonome factor, en religieuze uitspraken zijn zielsbekentenissen,  die in laatste instantie op onbewuste, dus transcendentale  processen berusten. Deze laatste zijn ontoegankelijk voor de fysische waarneming, maar bewijzen hun aanwezigheid door corresponderende bekentenissen van de ziel.

Deze bekentenissen worden door het menselijk bewustzijn tot uitdrukking gebracht, in een aanschouwelijke vorm gegoten, die op zich weer onderhevig is aan allerlei invloeden van uiterlijke of innerlijke aard. Dat is ook de reden waarom we ons, wanneer we over religieuze inhouden spreken, in een wereld van beelden bewegen die op iets onuitsprekelijks wijzen.

We weten niet hoe duidelijk, of hoe onduidelijk, deze beelden, gelijkenissen en begrippen ten opzichte van hun transcendentale object zijn. Zeggen we bijvoorbeeld 'God', dan geven we uiting aan een beeld of een woordbegrip dat in de loop van de tijd vele veranderingen  heeft ondergaan. Daarbij zijn we niet in staat met ook maar enige zekerheid aan te geven - tenzij dan door het geloof - of deze veranderingen slechts beelden en begrippen betreffen, of het Onuitsprekelijke zelf.

Je kunt je God immers voorstellen als een eeuwig stromend, levensvol werken, dat zich in een oneindige verscheidenheid aan vormen voordoet, maar even goed kun je Hem zien als eeuwig onbewogen. Ons verstand is slechts van één ding zeker, namelijk dat het beelden hanteert, voorstellingen, die afhankelijk zijn van de menselijke fantasie en haar bepaaldheid door tijd en plaats, en zich daarom in de geschiedenis veelvuldig veranderd hebben.

Samenvattend: ons voorstellingsvermogen is beperkt, evenals onze taal om uitdrukking te geven aan onze religieuze voorstellingswereld. Deze bestaat uit antropomorfe beelden, die op numineuze archetypen berusten, d.w.z op een emotionele basis, die onaantastbaar  blijken te zijn voor het kritische verstand. 

'We cannot receive the Holy Spirit unless we have accepted our own individual life as Christ accepted his. Thus we become the 'sons of God' fated to experience the conflict of the divine opposites, represented by the crucifixion.'

'Without the experience of the opposites there is no experience of wholeness and hence no inner approach to the sacred figures.'

----------

Het is noodzakelijk om op te merken dat tegengestelde dingen samenwerken, ook al zijn ze tegengesteld. Er zijn twee persoonlijkheden die in ons wedijveren: een die we van nature zijn en een die we worden om ons aan te passen aan de familie en sociale omstandigheden binnen ons culturele milieu. De wisselwerking tussen de tegengestelden is een weg naar ' een heelheid van zijn '.transformatie is een  zelfverwerkelijking van de psyche via de ervaring en integratie van zijn diepere lagen. Op dat moment komen we tot ons recht en bereiken we onze natuurlijke toestand van een leven in evenwicht.

Je leeft onvolledig zolang je je leven slechts imiteert. De tijd is gekomen dat iedereen zijn of haar eigen verlossingswerk verricht. Om  de noodzaak in te zien om ons eigen innerlijk leven op onze eigen manier te respecteren. Uiteindelijk  stellen we alleen iets voor vanwege de essentie die we belichamen

Het gaat bij de werkzaamheid van de ziel om psychische feiten, die je over het hoofd kunt zien, maar niet kunt wegredeneren. Niemand kan ze als onbelangrijk en zinloos  beschouwen, zodra hij aan de majesteitelijke natuur denkt waarin de autoriteit  van de ziel geworteld is.Wat de leermeesteres toegeschreven wordt, moet men ook de leerling toekennen. De natuur is de leermeesteres, de ziel de leerling.

Wat de één onderwezen en de ander geleerd heeft, werd hun door God gegeven, die nu eenmaal de leermeester van de leermeesteres is. Wat de ziel van haar hoogste leermeester in zich kan opnemen kun je zelf beoordelen via je eigen ziel.

Voel haar, die het voelen bewerkstelligt: bedenk dat zij bij voorspellingen je zieneres is, bij voortekenen je uitlegster, en bij voorvallen je beschermster. Het is wonderbaarlijk hoe de ziel, door God gegeven, voorspellingen kan doen. Nog wonderlijker als zij Hem, door wie ze gegeven werd, kent.

Aangezien ik met numineuze factoren te maken heb, wordt niet alleen mijn intellect, maar ook mijn gevoel erbij betrokken. Ik kan geen gebruik maken van koele objectiviteit. Maar moet mijn emotionele subjectiviteit aan het woord laten komen om weer te geven wat ik voel wanneer ik me herinner welke indrukken ik heb ontvangen.

God ervaren, is Hem voelen.

'De droom geeft te denken' - Paul Ricoeur

De droom dient, aldus Jung, als een soort zelfregulering van het psychische systeem. Een compensatietheorie namelijk je kunt 'iets' noodzakelijkerwijs nodig hebben. Jung zegt: je hebt het nodig om te het te doen. Hij biedt de motivatie om tot handelen over te gaan. Jungs droomtheorie biedt een doel, een 'waartoe': een bepaaldr 'zinnigheid' om tot handelen te komen.

Dromen zijn belangrijk voor het Individuatieproces. Dit is een proces waarbij het bewustzijn zich verenigt met inhouden van het onbewuste die aanvankelijk als onverenigbaar leken. Het is aldus Jung, tevens een natuurlijk proces dat nooit  volledig 'af' is, maar dat van zichzelf streeft naar volledigheid en heelheid van het zgn ,'ik-bewustzijn', van het Zelf. Hierdoor zou een mens steeds meer in staat zijn diegene te worden die hij ten volle is en steeds meer in staat zijn om zichzelf als een authentiek en uniek mens in de wereld te zetten.

Het individuatieproces is nooit af, maar kan wel versneld worden, wanneer de dromer tot bewustzijn wordt gebracht door de duiding van de dromen en de symbolische inhouden ervan. Deze koppeling tussen droom en individuatieproces door Jung impliceert dus dat ik - wil ik mij tot een vollediger Zelf, ontwikkelen - mijn droomduidingen kan gaan opvolgen.

'Dromen zijn de taal van God.' - Paulo Coelho

Je kunt je werkelijk toeleggen op die droomelementen: het terugkeren naar mijzelf, het zoeken van het kind in mij en het opruimen van de obstakels en het ontleden van mijn gevoelsleven, om mij zo verder te ontwikkelen, een heler mens te worden. Dromen bevatten ook toekomstvoorspellende elementen. Ze hoeven niet profetisch van aard te zijn, het gaat vooral om een soort 'combineren' van waarschijnlijkheden op onbewust niveau.

Het begrijpen van je dromen is van heel groot belang voor je groei op spiritueel gebied. We groeien of wel door ervaring ofwel door inzicht. Ervaring is prima om te groeien, we ervaren pijn, weerstand en begrijpen daardoor hoe we onze geest beter kunnen richten om verder te komen. Soms komt inzicht op ons pad, via onze dromen.

1. Gewone dromen die betrekking hebben op gewone, alledaagse dingen. Je verwerkt er 'dagrestjes ' mee.

2. Verwerkingsdromen: je verwerkt gevoelens, emotionele conflicten, eenz. Ze kunnen op meer of minder ingrijpende kwesties slaan.

3. Waarschuwingsdromen: deze dromen laten je alvast zien wat de uitkomst van een bepaalde actie kan zijn, zodat je voordat deze onderneemt nog eens goed overweegt. Ze kunnen ook een voorspellend element bevatten.

4. Nachtmerries: zijn angstdromen. Ze hebben de functie, je wakker te schudden en te wijzen op een conflict, een diepe angst, een blokkade waar je mee om moet zien te gaan- zeker als ze herhalend terugkomen dien je de les dringend te gaan leren.

5. Dromen met helderziende elementen zijn dromen waarin de ene of de andere vorm van buitenzintuiglijke waarneming voorkomt. We kunnen ook telepatisch contact hebben met anderen, een kijkje nemen in de toekomst of het verleden.

6. Lucide dromen zijn dromen waarin je je bewust bent van het feit, dat je droomt en dat je het droomverhaal kunt sturen.

Lucide dromen onderscheiden zich vande niet-lucide dromen door een aantal opvallende kenmerken:

- ze hebben  een meer logische verhaallijn

- de waarneming is nauwkeuriger

- de droom is beter te onthouden

- de dromer heeft toegang tot herinneringen en gedachten van de waaktoestand

- de dromer heeft geen waarneming van verschil tussen slapen en waken. Je ervaart wel  een gevoel van opwinding en geestelijke expansie

- de dromer ziet heldere beelden

- je bent deels de baas over de droom

Lucide dromen worden gezien als een symbool van een gevorderde en geestelijke beheersing. Het is een vereniging van het bewuste en het onbewuste. Je kunt bewust je eigen onbewuste angsten onder ogen zien d.m.v een confrontatie verlies je je angsten.

7. 'Grote' dromen vinden plaats op belangrijke, beslissende momenten in je leven of in belangrijke perioden.. ze kunnen optreden in tijden van persoonlijke crisis, op momenten dat er belangrijke beslissingen genomen moeten worden die de rest van  je leven kunnen beinvloeden, of in tijden waarin je belangrijke persoonlijke transformaties doormaakt, door bijvoorbeeld de moed te hebben oude patronen te doorbreken en je eigen weg te volgen, na ingrijpende ervaringen. Soms krijg je een Grote Droom als een soort aansporing om de voor jjou juiste weg te volgen.

De droomsymbolen die voorkomen in je droom zijn universeel: water, huis, vuur, enz. De betekenis is te vinden op:

https://grotebeer.net/droomsymbolen.php

De betekenis van je dromen draagt bij aan een betere verstandhouding met jezelf.
En je bent niet afhankelijk!

'Connecting the dots' zoals Steve Jobs gezegd zou hebben.

Synchroniciteit is het verborgen masterplan achter alle dingen. Er is sprake van synchroniciteit wanneer twee of meer gebeurtenissen min of meer tegelijkertijd plaatsvinden in een voor jou zinvol verband. De twee gebeurtenissen hebben in jouw leven met elkaar te maken. Zonder dat het ene het andere heeft voortgebracht, dus los van elkaar. Dat moet het universum zijn, want in de kosmos bestaan geen vergissingen of toevalligheden.

Eén van de tekenen wanneer je weet dat je op het juiste levenspad zit is wanneer er synchroniciteit optreedt. Want dat kan alleen ontstaan wanneer je ziel het hoogste woord heeft, en niet je ego.

Synchroniciteit zijn kleine wondertjes, anonieme geschenken van het universum. Ze komen als een aangename verrassing, als wonderlijke schakels die ons leven van het ene op het andere moment kunnen veranderen. Ze bieden spannende, nieuwe mogelijkheden die tot groei en inzicht leiden.De gebeurtenissen die je meemaakt lijken uiterst onwaarschijnlijk, en toch vinden ze plaats. Nogmaals, als vaker van dat soort onwaarschijnlijkheden zich voordoen in je leven en de logische wetten van oorzaak en gevolg even opzij worden gezet, dat is er sprake van synchroniciteit.

Carl Jung is de uitvinder van de term synchroniciteit. Hij omschrijft de term  als: ' Synchroniciteit is een zinvolle vorm van uiterlijke en innerlijke gebeurtenissen, die zelf niet direct verbonden zijn.' (zoals de karma gedachte dat wel doet)

Bestudering door droomduiding en vooral symboliek, bracht hem op het spoor van de samenhang tussen psychische processen. Het ontdekken van deze synchroniciteit geeft het leven een vleugje mystiek. Herken jij de synchroniciteit in jouw leven?

Being a solitary and fleeing to the desert of the soul of is not without its own inherent dangers.

The solitary fled the world; he closed his eyes, plugged his ears and buried himself in a cave within himself but it was no use.

The desert sucked him dry, the stone spoke his thoughts, the cave echoed his feelings, and so he himself became desert, stone and cave.

And it was all emptiness and desert, and helplessness and barenness, since he did not shine and remained a son of the earth who sucked a book dry and was sucked empty by the desert.

 He was desire and not splendor, completely earth and not sun.

But he did not want to find himself but rather the manifold meaning of holy scripture.

You can suck immensity of the small and the great into yourself and you will become emptier and emptier, since immense fullness and immense emptiness are one and the same.

He wanted to find what he needed in the outer. But you find manifold meaning only in yourself not in things, since the manifoldness of meaning is not something that is  given at the same time, but is a succession of meanings.

The meaning that follow one another do not lie in things, but lie in you, who are subject to many charges insofar as you take part in life.

Things also change, but you do not notice this if you do not change.

But if you change, the countenance of the world alters. The manifold sense of things is your manifold sense. It is useless to fanthom it in things. And this probably explains why the solitary went into the desert, and fanthomed the thing but not himself. And therefore what happened to every desirous solitary also happined to him: the devil came to him with smooth tongue and clear reasoning and know the right word at the right moment. He lured him to desire. I had to appear to him as the devil, since I had accepted my darkness.

I ate the earth and I drank the sun, and I became a greening tree that stands alone and grows .

Jung koppelt de bewustzijnsontwikkeling van de mens aan de evolutie van diens godsbeeld.

 ---'Jung onderzoekt  het verschijnsel dat mensen in dit bestaan schijnbaar 'onschuldig' moeten lijden, zoals beschreven in het bijbelboek Job. Het verhaal van Job,( Hebreeuws 'hiob' de ( naar God) terugkerende)begint als volgt: voor een hemelse raadsvergadering roept God zijn zonen bij elkaar. Tegen een van van hen Satanaël ( letterlijk 'tegenstander van God' ), zegt hij heb je wel gezien hoe vroom Job is ?

Satanaël  antwoordt dan dat het waar is, maar dat Job zo vroom kan zijn doordat  God zelf hem beschermt. God en Satanaël gaan dan een weddenschap aan: is Job in staat gelovig te blijven als God zijn handen van hem aftrekt en hem aan de willekeur van Satanaël overgeeft?

God laat dus toe dat Satanaël hem beproeft(!) De rijke Job krijgt vervolgens een reeks van tegenslagen te verwerken. Hij lijdt daaronder; hij overlegt dan met zijn drie oude oude vrienden ( de oude levensbeschouwing: gehoorzamen aan de eisen van de wet) en die zeggen tegen hem: je lijdt, Job, dus je moet hebben gezondigd; belijd daarom aan God je schuld, doe boete en vraag om vergeving. Job antwoordt echter,' ik zie niet in( Jobs onbewustheid) waarmee ik zou hebben gezondigd, dus ik lijd onschuldig!' Ik zie niet in waarvoor ik om vergeving zou moeten vragen!

'Dan komt de jonge Elihu ( de nieuwe levensbeschouwing; zelfkennis verwerven); hij antwoordt: je zonde is juist je onwetendheid, het feit dat je niet inziet dat je nog onbewust bent. Daardoor 'beantwoord', je niet aan het doel' ( letterlijk: 'zondig je'; zonde betekent het doel missen) van dit bestaan, want het doel is geestelijke ontwikkeling door inzicht in jezelf te verwerven.

Door het gesprek met zijn drie oude vrienden raakt Job steeds meer van hen verwijdert en wordt op zichzelf teruggeworpen . Daardoor komt hij steeds verder van zijn vroegere wereld af te staan en steeds dichter bij de nieuwe zienswijze, die door Elihu wordt vertegenwoordigd, de nieuwe cultuur; maar daardoor komt hij ook steeds dichter en persoonlijker bij God, bij wie hij nu zijn heil zoekt.

Na het gesprek met Elihu wendt Job zich tot God en komt tot zijn innerlijke godservaring. En daarmee komt Job tot het uitzicht: vroeger was ik wel vroom, maar ik sprak woorden zonder dat ik begreep wat ik zei ( ik was onbewust).... maar nu heb ik God gezien! Door mijn onwetendheid moest ik weliswaar lijden, ben ik op mijzelf teruggeworpen en daardoor ben ik nu bewust geworden van mijzelf en mijn persoonlijke verhouding tot God.

De eindconclusie  staat in Job 42: Job beseft de ware aard van zijn verstandhouding met God, die zijn schepper is:  'Slechts van horen zeggen had ik van u vernomen, maar nu heeft mijn oog u aanschouwd. Daarom herroep ik ( mijn aanklacht wegens vermeende  onschuld) en doe boete in stof en as.'

Job is een mijlpaal op de lange ontwikkelingsweg van een goddelijk drama.  We krijgen een tegenstrijdig beeld van Jahwe, een God mateloos in zijn emoties. Hij erkende dat hij door toorn en jaloezie werd verscheurd, en dat dit weten hem pijn deed. Er was inzicht naast niet-weten, goedheid naast wreedheid, scheppingskracht naast vernietigingsdrift. Dat alles was er, en het ene verhinderde het andere niet. 

Welke uitwerkingen heeft het boek Job: het is een weergave van een persoonlijke reactie, er moet een stem hoorbaar worden, er moet geschoktheid aaan het woord komen veroorzaakt door de niets verhulde aanblik van goddelijke wildheid en bandeloosheid. De tweespalt en het lijden binnen de godheid zijn moreel onwerkzaam en roepen geen begrijpen en sympathie op. Wel het beeld van een wond die slechts langzaam geneest.

Job speelt de rol van een schematisch voorbeeld voor de aard van een godsbeleving. Dergelijke ervaringen overvallen de mensen zowel van binnenaf als van buitenaf. Het heeft geen zin ze rationeel te herinterpreteren, en ze daarmee bij wijze van bezwering af te zwakken. Je kunt het  beter erkennen dan er aan te ontkomen door intellectuele acties of door gevoelsmatige vluchtpogingen. Je bootst dan wel alle slechte eigenschappen van de gewelddaad na en maakt je dus  aan dezelfde fout schuldig.

Maar dit is het doel- het geweld moet in de mens dringen; hij moet zich aan de werking ervan onderwerpen. Hij moet daarom emotioneel getroffen zijn, want anders heeft het geen effect op hem. Hij moet weten wat hem zo sterk emotioneerde want daarmee verandert de blindheid van het geweld enerzijds in (in)zicht anderzijds.