Het verhaal van Layla en Majnun is in het westen vrij onbekend, maar in de oosterse wereld juist heel beroemd.Deze mythe over een onmogelijke liefde is vaak vergeleken met die van Romeo en Julia, maar ze verschillen ook in vele opzichten van elkaar. Liefde is  echter universeel.  Laten we de verschillen en overeenkomsten tussen Oost en West verkennen, invoelbaar maken en vooral ook onderzoeken hoe ze kunnen samensmelten.

Het liefdesverhaal van Layla en Majnun  is op schrift gesteld door de perzische dichter Nizami. Het dateert uit de 7e eeuw, is in het perzisch opgeschreven  in ruim 4000 verzen.  In deze allegorie staat de spirituele ontwikkeling van de mens  centraal en het overbrengen van de goddelijke, hemelse liefde.

Layla en Majnun waren personages voor soefidichters zoals Krishna dat was voor de dichters van India.  Majnun betekent 'verzonken in een gedachte' en Layla betekent ' de nacht van de duisternis'. Het verhaal betreft van het begin tot het einde een lering op het pad van toewijding, de ervaring van de ziel op zoek naar God.

Ik passeer de muren, de muren van Layla en

Kus deze muur en die muur.

Het is niet liefde van de huizen die mijn hart

Heeft genomen,

Maar van Degene die in die huizen woont.

Het verhaal begint met de Sayyid, een vermogend man met macht en aanzien die een zoon en erfgenaam wenst. Hij doet een dringend beroep op Allah, die zijn verzoek inwilligt.

De schoonheid van zijn zoon Qays 'ontwikkelde zich tot volmaaktheid' zoals een lichtstraal het water doordringt, zo scheen het juweel van liefde door de sluier van zijn lichaam. Op tienjarige leeftijd gaat Qays naar school en ontmoet zijn kismet/ noodlot Layla. Betekent 'Layl' niet nacht in het arabisch? Ze werden beiden vervuld van liefde; anderen zagen het, tongen kwamen in beweging, en voor het eerst  raakt Qaus verbitterd. Hij ontmoet haar niet langer, maar zijn hart breekt en hij begint geleidelijk aan zwaarmoedig te worden.

Om de eer van Layla( en van henzelf) te beschermen ontzegt haar stam haar het recht hem te ontmoeten, en hij wordt getroffen door waanzin. Hij werd een waanzinnige, verandert zijn naam in Majnun, maar tegelijkertijd een dichter van zijn liefde, zijn verlangen en zijn hartzeer.

Na verloop van tijd rent Majnun weg de woestijn in roepend: ' Ik heb mijn leven verkocht om wille van de liefde'.

In de wildernis leeft hij op wortels, gras en fruit, en na voor zichzelf te zijn gestorven (ego  en ander houvast) is hij voor niets bang. De wilde beesten voelen zijn ongewone krachten, en raken hem liever aan dan hem aan te vallen. Ze vergeten hun honger en worden tam en vriendelijk. De vos, de wilde ezel, de leeuw, en de panter reizen met hem mee en zijn zijn metgezellen, waken over hem wanneer hij slaapt. Majnuns liefde transformeert de wildste dieren, suggererend dat binnenin de geliefde de diepste, wildste instinctieve krachten worden getransformeerd door de kracht van liefde.

Deze instinctieve energieen worden niet getemd door kracht of wilskracht, zoals op het pad van de adceet, maar door de liefde zelf.

Zijn vader neemt hem mee naar Mekka om God te vragen hem te verlossen van dit verlangen, dit hartzeer, maar Majnun schopt tegen de Kaaba en schreeuwt 'geen van mijn dagen zal ooit vrij zijn van deze pijn. Laat me liefhebben omwille van de liefde, en maak mijn liefde honderd keer zo groot als ze was en is!

Hij blijft rondzwerven als 'een dronken leeuw', terwijl hij gedichten zingt over Layla's schoonheid en zijn liefde. Velen komen naar hem luisteren. Sommigen schrijven de gedichten op die hij spontaan voordraagt. Intussen houdt Layla hun liefde geheim zodat niemand erachter komt dat zij leefde tussen het vocht van haar tranen en het vuur van haar liefde......

Toch bereikte de stem van haar minnaar haar. Want hij was een dichter . Geen tentvoorhang was zo dichtgeweven dat deze zijn gedichten kon buitensluiten. Elk kind van de bazaar zong zijn verzen; iedere voorbijganger neuriede een van zijn liefdesliedjes, en bracht daarmee Layla een boodschap van haar geliefde. Zij weigert aanbidders, schrijft antwoorden op zijn gedichten en werpt ze in de wind.

Het gebeurde vaak dat iemand een van deze papiertjes vond en de verborgen betekenis raadde en zich daarbij realiseerde voor wie ze waren bedoeld. Soms ging hij dan naar Majnun in de hoop als beloning enkele van de gedichten te horen die zo geliefde waren geworden.

Uiteindelijk wordt Layla aan iemand anders uitgehuwelijkt, maar weigert de huwelijkse staat. Omdat haar echtgenoot  verliefde op haar is, accepteert hij haar voorwaarde dat het  een schijnhiwelijk is. Majnun hoort van het huwelijk en van haar trouw. Zijn vader noch zijn moedrr kunnen, als ze de dood nabij zijn, hem ertoe bewegen naar zijn volk terug te keren. Wilde dieren die eerder van hem houden dan dat ze bang van hem zijn, verzamelen zich in zijn nabijheid en brschermen hem.

Op een nacht bidt Majnun tot Allah, waarbij hij Hem zijn dank betuigt en hem gemaakt heeft tot de zuivere ziel  die hij nu is, en om Gods genade vraagt. Hij slaapt, en in zijn droom spruit uit de woestijn een wonderbaarlijke boom, waaruit een vogel een magisch juweel op zijn hoofd laat vallen, als een diadeem.

Een oude man, Zaud, helpt Layla en Majnun bij het wisselen van brieven en uiteindelijk om elkaar te ontmoeten, hoewel ze niet dichter bij hem kan komen dan op tien passen afstand. Majnun draagt haar spontaan liefdesgedichten voor en als bij zonsondergang hun wegen zich scheiden poppen de volgende vragen op:

Hoe lang nog wil je jezelf voor de gek houden?

Hoe lang zul je weigeren jezelf te zien zoals je bent en  zoals je zal zijn?

Elke zandkorrel gebruikt zijn eigen lengte en breedte als maatstaf voor de wereld; echter naast een bergketen is hij als niets. Jijzelf bent de zandkorrel; je bent je eigen gevangene. Breek je kooi open, breek uit jezelf, maak je los van de mensheid; leer waarvan je dacht dat het echt wss, en dit in werkelijkheid niet is. Luister naar Nizami: je hoeft alleen maar  je eigen schat te laten branden, als een kaars- dan zal de wereld, je heerser, je slaaf worden.

Na de dood van haar echtgenoot treut Layla openlijk over haar liefde voor Majnun, en sterft kort daarna. Majnun hoort van haar dood en bezoekt, waanzinnig van verdriet regelmatig haar graf. Hij sterft en wordt naast zijn geliefde begraven.

In een droom heeft Zayd  die hun gezamenlijk graf onderhoudt, een visioen van heb in het paradijs, waar een oude ziel hem vertelt: Deze twee vrienden zijn een, eeuwige kameraden. Hij is Majnun, de koning van de wereld in het juist handelen. En zij is Layla, de maan onder de afgoden in mededogen. In de wereld koesterden ze, zoals niet doorboorde robijnen, liefdevol hun trouw, maar ze vonden geen rust en konden hun hartenwens niet vervullen. Hier ondervinden ze geen smart meer. Dit zal zo zijn tot in de eeuwigheid.

Bij het ontwaken realiseerde Zayd zich dat wie in de wereld een plaats zou willen vinden, de begeerten van deze wereld moet onderdrukken. De wereld is stof en is vergankelijk. Die wereld is zuiver en eeuwig....

Verbind je met de Tempel van liefde en ontdek dat je onmiddellijk van je ego bent verlost. Vlieg met liefde als een pijl op je doel af. Liefde maakt de knoop van het zijn los, liefde is bevrijding uit de maalstroom van egoïsme. In de liefde wordt de ziel door elke beker verdriet die op haar inwerkt nieuw leven ingeblazen. Menige teug, bitter als vergif, is in de liefdeverrukkelijk geworden. Hoe kwellend de ervaring ook is, als ze uit liefde wordt opgedaan is het goed.

Hier eindigt Nizami' s poëtische vertelling van de geschiedenis van Layla en Majnun, dit is een verhaal dat je moet horen met je hart en de waarschuwing van het lijden te aanvaarden. Dat kan. Betekent Majnun  'mens' en Layla 'ziel', die lijden omdat de vereniging hun wordt ontzegd zolang ze gebonden zijn aan hun aardse leven?

Ja,  als je betrokkenheid, je liefde, je ertoe brengt het op die manier op te vatten.

Deze vertelling over de onmogelijke liefde van Majnun en Layla is een allegorische soefitekst die zoekenden met praktische middelen instrueert om zich  bewust te worden van de goddelijke werkelijkheid van hun ware, spirituele aard. Alleen ons hart weet dit zeker en Nizami nodigt ons uit dit te volgen. Het Soefisme staat bekend als  de religie van  de liefde. Voor soefi's , zoals voor  Majnun, is er geen vergelijking met de romatische gevoelens van b.v Romeo en Julia, die vorm van liefde is als de mot die een lamp van een afstand probeert te beschrijven en de kwaliteit van het vuur- maar alleen de mot die in het vuur is gevlogen en tot as is verbrand, kent zijn ware aard.

Het begon allemaal met een blik- de ontmoeting met de Ander is in eerste instantie een kwestie van kruisende blikken. Er volgt een liefdesrelatie van de ziel, een liefdesrelatie met een Onzichtbare Ander. Deze  liefde is het grootste geheim van de schepping een substantie  die van het hart , wanneer ze gewekt wordt door de blik van de Geliefde, de mystieke transformatie van de minnaar begint, een transformatie die uiteindelijk het geheim van de eenheid onthult, de minnaar en Geliefde zijn een.

Er wordt gezegd dat het Soefisme 'eerst hartzeer was, pas later werd het iets om over te praten'.